Bị viêm phổi nên ăn gì kiêng gì tốt cho sức khỏe bệnh nhân?

Vai trò của chế độ ăn uống với người bệnh viêm phổi

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng phổi do vi khuẩn, vi-rút hoặc nấm gây ra. Bệnh viêm phổi có nhiều mức độ khác nhau từ viêm nhẹ đến viêm phổi nặng và dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng đối với người bệnh đang điều trị viêm phổi. Lựa chọn những loại thực phẩm phù hợp, giàu dinh dưỡng có thể giúp người bệnh tăng cường sức đề kháng tổng thể, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.

Ngược lại, nếu không chú ý đến việc bị viêm phổi nên ăn gì, kiêng gì thì người bệnh dễ chọn sai thực phẩm, làm tăng tình trạng viêm và stress oxy hóa, gây hại cho chức năng phổi. Hậu quả khiến quá trình hồi phục diễn ra lâu hơn, thậm chí bệnh trở nên nghiêm trọng, khó điều trị hơn.

Một nghiên cứu cho thấy, những người có chế độ dinh dưỡng khoa học có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi thấp hơn từ 6-11% so với những người khác. Và nếu đang mắc bệnh viêm phổi, một chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. (1)

Lưu ý quan trọng về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm phổi

• Người bệnh cần có chế độ ăn uống giàu năng lượng và đa dạng dưỡng chất nhằm giúp duy trì sức khỏe tổng thể và nâng cao hệ miễn dịch.
• Khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh viêm phổi mà chưa biết viêm phổi nên ăn gì tốt, nên chú ý lựa chọn những loại thực phẩm có hàm lượng vitamin C, vitamin E, beta-carotene, chất chống oxy hóa cao để tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch, cũng như chống viêm, thúc đẩy quá trình chữa lành các tổn thương ở phổi.
• Tuỳ vào từng giai đoạn của bệnh mà người bệnh có thể cần phải điều chỉnh chế độ ăn uống để phù hợp với thể trạng. Chẳng hạn như nếu người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chán ăn thì có thể lựa chọn thực phẩm mềm, loãng và dễ nuốt thay vì các loại thực phẩm cứng, khó nhai.
• Nên ưu tiên dùng thực phẩm nấu chín, dùng thức ăn khi còn ấm nóng, tránh thực phẩm tái sống vì tăng nguy cơ viêm nhiễm, tránh ăn thức ăn lạnh.

Người bị viêm phổi nên ăn gì?

Người bị viêm phổi nên ăn gì thì tốt cho sức khỏe? Dưới đây là một vài gợi ý về những thực phẩm và chế độ dinh dưỡng phù hợp với người đang điều trị viêm phổi:

1. Rau xanh và hoa quả

Rau xanh và hoa quả là những nguồn dinh dưỡng quan trọng trong chế độ ăn của người bệnh viêm phổi. Đây là những loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và các vitamin, đặc biệt là vitamin C. Đây là những dưỡng chất có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây viêm và bảo vệ màng phổi.

Vai trò của vitamin C không chỉ giúp người bệnh hồi phục nhanh mà còn hạn chế nguy cơ tái phát bệnh viêm phổi. Các loại rau xanh như cải xoăn, rau chân vịt, cải bó xôi, cải bắp… và các loại hoa quả như cam, chanh, dâu tây, kiwi… đều là những nguồn dồi dào vitamin C.

2. Ngũ cốc nguyên hạt

Tác dụng phụ của bệnh viêm phổi là làm cho nguồn năng lượng của người bệnh dễ bị suy giảm, cạn kiệt. Các triệu chứng như cảm lạnh, sốt, đau ngực và các vấn đề về hô hấp,… cũng khiến người bệnh dễ mệt mỏi hơn.

Trong giai đoạn bị viêm phổi, người bệnh nên ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt như hạt diêm mạch, gạo lứt, yến mạch, lúa mạch,… để có thể bổ sung carbohydrate, lấy lại năng lượng nhanh chóng.

3. Thực phẩm giàu protein

Chế độ ăn giàu protein được khuyến nghị cho những người bị viêm phổi. Các loại hạt, đậu, thịt trắng và những loại thực phẩm giàu protein có đặc tính chống viêm, đồng thời giúp hỗ trợ khả năng chữa lành, tái tạo mô của cơ thể.

4. Uống nhiều nước, sử dụng các loại đồ uống như sinh tố

Người bị bệnh viêm phổi nên ăn gì, uống gì? Khi mắc bệnh viêm phổi, người bệnh nên uống nhiều nước để tránh tình trạng mất nước khiến cơ thể mệt mỏi. Ngoài ra, nước cũng giúp làm loãng đờm để người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. (2)

Ngoài nước lọc thì người bệnh cũng có thể bổ sung thêm các loại sinh tố hay nước ép để cung cấp thêm vitamin và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể. Lưu ý, không nên dùng thêm đá lạnh vì có thể không tốt cho hệ hô hấp.

5. Thực phẩm giàu omega-3

Axit béo omega-3 được biết đến với tác dụng giảm viêm trong nhiều bệnh lý khác nhau. Bổ sung omega-3 làm giảm phản ứng viêm đối với người bệnh viêm phổi do phế cầu khuẩn. Do đó, người bệnh viêm phổi nên ăn thực phẩm có omega-3, chẳng hạn như cá hồi, hạt óc chó, hạt lanh, dầu cải,…

6. Gừng

Một nghiên cứu về công dụng của gừng đã chỉ ra rằng, chiết xuất gừng làm giảm tình trạng viêm phổi bệnh viện đối với bệnh nhân mắc hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn. Đặc tính chống viêm tự nhiên của gừng có thể giúp người bệnh viêm phổi cải thiện các triệu chứng và tăng tốc độ hồi phục. (3)

7. Mật ong

Từ xưa, mật ong đã được biết đến với đặc tính kháng khuẩn cũng như khả năng hỗ trợ chữa lành vết thương. Khi bị viêm phổi nên ăn gì có mật ong bởi thực phẩm này có chứa hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm, ngăn chặn quá trình viêm phổi làm tổn thương nghiêm trọng các mô phổi, giúp người bệnh cải thiện các triệu chứng bệnh hiệu quả.

8. Nghệ

Curcumin – một thành phần quan trọng trong nghệ – có khả năng làm giảm tổn thương phổi do viêm phổi, thông qua việc cải thiện phản ứng miễn dịch quá mức và ức chế phản ứng viêm. Nghệ còn có công dụng hỗ trợ giảm đau ngực, một trong những triệu chứng ban đầu của bệnh viêm phổi. (4)

Bên cạnh đó, nghệ cũng hoạt động như một chất làm loãng chất nhầy, giúp loại bỏ chất nhầy từ các ống phế quản gây ra các vấn đề về hô hấp. Như vậy, người bệnh khi bị viêm phổi nên ăn gì có thành phần chứa bột nghệ hoặc nghệ tươi.

9. Tỏi

Tỏi có khả năng khử trùng, kháng khuẩn và chống nấm; giúp cơ thể chống lại hoặc tiêu diệt vi-rút và các vi sinh vật khác bằng cách tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Bên cạnh đó, người bị viêm phổi nên ăn gì có tỏi bởi cũng như gừng, tỏi cũng có đặc tính chống viêm tự nhiên có thể giúp giảm chất nhầy trong phổi.

10. Trà xanh

Trà xanh được xem như một liều thuốc tự nhiên đối với người bệnh viêm phổi. Thành phần của trà xanh có chứa chất chống oxy hóa, ngăn ngừa phản ứng viêm, từ đó hỗ trợ hồi phục bệnh nhanh hơn.

Người bị viêm phổi kiêng ăn gì?

Trong quá trình điều trị, người bị viêm phổi kiêng ăn gì? Dưới đây là một số lưu ý cần tham khảo.

1. Thực phẩm nhiều muối

Việc dùng các loại thực phẩm, món ăn có nhiều muối có thể khiến cơ thể giữ nước. Lượng nước dư thừa này có thể làm tăng nặng hay tăng nguy cơ mắc các vấn đề về hô hấp. Do đó, người bệnh viêm phổi nên kiêng các món mắm, các loại súp, các loại nước sốt, đồ hộp, dưa muối, cà muối, khô bò, khô cá,… vốn có thể chứa nhiều muối.

2. Thịt đỏ

Người bị viêm phổi nên tránh ăn thịt đỏ quá nhiều bởi thịt đỏ thường có nhiều chất béo bão hòa, có thể góp phần vào việc tăng lượng cholesterol máu và gây ra các vấn đề về tim mạch.

Hơn nữa, chế độ ăn có nhiều chất béo bão hòa có thể góp phần vào quá trình viêm, gây hại cho các cơ quan và mô trong cơ thể, làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Do đó, người bị viêm phổi nên kiêng gì được chế biến từ thịt đỏ để giúp quá trình hồi phục diễn ra hiệu quả hơn.

3. Thực phẩm nhiều dầu mỡ

Các thực phẩm giàu dầu mỡ có thể kích thích phản ứng viêm trong cơ thể. Ngoài ra, thực phẩm nhiều dầu mỡ, chất béo còn dễ gây tăng cân, tạo áp lực lên phổi và làm chậm quá trình phục hồi khi bị viêm phổi.

Ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ trong thời gian dài cũng khiến cơ thể hấp thụ một lượng lớn cholesterol, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

4. Sản phẩm từ sữa

Sữa và các sản phẩm từ sữa rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, những sản phẩm này có chứa casomorphin làm tăng chất nhầy trong ruột và làm tăng triệu chứng ho đờm đối với người mắc bệnh viêm phổi.

5. Chất kích thích

Người bệnh bị viêm phổi nên tránh uống rượu, bia, trà, cà phê,… bởi các chất này có thể kích thích hệ thống viêm của cơ thể. Hơn nữa, việc uống các loại đồ uống có cồn hay đồ uống chứa caffeine còn dễ khiến người bệnh mất ngủ. Tình trạng thiếu ngủ, nghỉ ngơi kém sẽ khiến người bệnh viêm phổi dễ bị mệt mỏi và khó hồi phục.

Một số nguyên tắc trong chế độ ăn uống cho người bị bệnh viêm phổi

Khi xây dựng chế độ ăn uống cho người bị bệnh viêm phổi, có một số lưu ý quan trọng để giúp tăng hiệu quả điều trị và giảm thiểu triệu chứng, bao gồm:

• Nên chia các bữa ăn nhỏ để duy trì mức độ năng lượng ổn định trong cơ thể. Việc chia nhỏ các bữa ăn cũng giúp người bệnh dễ ăn hơn, tránh tình trạng bỏ bữa và gây thiếu chất dinh dưỡng.
• Khi lên thực đơn dinh dưỡng cho người bệnh viêm phổi, cần tìm hiểu xem viêm phổi nên ăn gì, kiêng gì để ưu tiên lựa chọn những loại thực phẩm tốt cho người bệnh.
• Người bệnh viêm phổi cũng cần ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng để đáp ứng các nhu cầu về năng lượng và dinh dưỡng của cơ thể, giúp đẩy nhanh tiến độ phục hồi sau bệnh.
• Nếu không chắc chắn người bệnh viêm phổi nên ăn gì tốt, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn thực đơn ăn uống phù hợp nhất.

Nên làm gì để bảo vệ phổi khỏe mạnh?

Để bảo vệ phổi khỏe mạnh, mỗi người có thể thực hiện các lưu ý sau:

• Bỏ thuốc lá (và tránh khói thuốc lá): Cai thuốc lá là cách cần thiết và hiệu quả nhất để cải thiện sức khỏe phổi. Khói thuốc lá có thể làm hẹp đường dẫn khí và khiến việc thở trở nên khó khăn hơn. Một người hút thuốc càng lâu thì nguy cơ mắc bệnh viêm phổi, viêm phế quản, khí phế thũng, COPD hay thậm chí ung thư phổi càng cao hơn.
• Tập thể dục thường xuyên: Khi một người hoạt động thể chất, tim và phổi sẽ làm việc chăm chỉ hơn để đưa thêm oxy đến các cơ. Tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp phổi khỏe hơn mà còn giúp tim khỏe hơn. Vì thế, bên cạnh việc quan tâm xem viêm phổi nên ăn gì, chú trọng vào chế độ dinh dưỡng thì người bệnh cũng cần tập thể dục, vận động nhẹ nhàng để mau hồi phục. Sau bệnh, cần duy trì việc luyện tập 3-4 lần/tuần, mỗi lần khoảng 30 phút để duy trì các chức năng phổi.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và uống đủ nước: Các chất dinh dưỡng trong thức ăn giúp chống viêm, tăng cường sức khỏe tổng thể để giữ cho lá phổi được khỏe mạnh. Đồng thời, việc uống đủ nước có thể giúp làm loãng chất nhầy, hạn chế tình trạng chất nhầy trở nên đặc và dính gây ảnh hưởng đến quá trình hô hấp.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp sớm phát hiện các vấn đề hô hấp gây ảnh hưởng đến phổi. Từ đó tiến hành điều trị kịp thời, giúp tránh các biến chứng nguy hiểm.
• Tiêm ngừa: Tiêm ngừa vắc-xin phòng bệnh lao, cúm, COVID-19,… và các bệnh lý đường hô hấp cũng là một cách phòng ngừa bệnh và giữ cho phổi luôn khỏe mạnh.
• Cải thiện chất lượng không khí trong nhà: Khói thuốc lá, hóa chất gia dụng, nấm mốc,… đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà và gây ra các vấn đề cho phổi. Các chất gây ô nhiễm không khí trong nhà đặc biệt nguy hiểm với người mắc bệnh phổi mãn tính hoặc từng bị viêm phổi, người có hệ miễn dịch yếu. Do đó nên lau dọn nhà cửa thường xuyên, sử dụng máy lọc không khí, thay bộ lọc thường xuyên,… để cải thiện không khí trong nhà cũng là một cách giữ cho phổi luôn khỏe mạnh.
• Hạn chế tiếp xúc với chất độc hại: Không khí ô nhiễm, bụi bẩn, hóa chất từ thuốc trừ sâu,… đều có thể ảnh hưởng đến phổi. Do đó, nên hạn chế đến những khu vực có môi trường không khí ô nhiễm và chú ý đeo khẩu trang để hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các chất độc hại.
• Duy trì vệ sinh tốt: Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người đang mắc bệnh hô hấp, chú ý tắm và thay quần áo sau khi ra ngoài, rửa tay thường xuyên,… là những biện pháp duy trì vệ sinh tốt để phòng tránh nguy cơ bị viêm phổi và các bệnh hô hấp.
• Thực hành hít thở sâu: Các bài tập hít thở sâu không chỉ cải thiện chức năng phổi mà còn hỗ trợ kiểm soát cảm xúc căng thẳng, lo lắng.

Tóm lại, người bệnh cần chú ý xem bị viêm phổi nên ăn gì, kiêng gì cũng như tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ để giúp đạt hiệu quả chữa bệnh tốt nhất, tránh để bệnh tái phát.