Đau bắp chân: Nguyên nhân, cách trị và cách phòng ngừa

Đau bắp chân là gì?

Bệnh đau bắp chân là cảm giác đau ê ẩm, rã rời ở vùng phía sau của cẳng chân, nhất là khi bước đi và vận động, người bệnh cảm thấy đôi chân nặng nề, khó di chuyển.

Triệu chứng của đau bắp chân

Triệu chứng đau bắp chân ở mỗi người có thể khác nhau nhưng nhìn chung, một số triệu chứng thường gặp như sau: (1)

1. Đau nhức cơ bắp chân

Người bệnh thường mô tả cảm giác đau nhức nằm sâu trong cơ bắp, thường không có vị trí đau cụ thể rõ ràng. Cơn đau có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày và có xu hướng tăng dần theo thời gian.

2. Sưng phù bắp chân

Người bệnh có thể cảm thấy căng cứng trong cơ bắp chân kèm theo sưng phù vùng da cẳng chân, triệu chứng tăng lên khi đứng hoặc ngồi lâu, đi lại nhiều.

3. Giảm khả năng vận động

Bắp chân bị đau có thể làm suy giảm khả năng vận động, khó đi lại, đặc biệt là khi leo cầu thang, đi bộ,…

4. Một số triệu chứng nhận biết khác

Tê rần hoặc cảm giác như có kiến bò vùng bắp chân, đau nhức từ mông xuống đùi và cẳng chân, chuột rút khi vận động hoặc về đêm. Ngoài ra, màu sắc da ở vùng bị đau thay đổi, trở nên nóng đỏ, xuất huyết dưới da, nổi gân xanh… cũng là những dấu hiệu không thể bỏ qua.

Nguyên nhân đau bắp chân

1. Luyện tập quá sức

Vận động mạnh với cường độ cao sau một khoảng thời gian ít vận động như chạy marathon trong khi trước đây chỉ đi bộ cự ly gần, hoặc thực hiện các bài tập mới gây kéo căng cơ bắp chân… có thể gây đau nhức bắp chân. Nguyên nhân là do những thay đổi trong thói quen tập thể dục, vận động có thể gây tổn thương các sợi cơ và mô liên kết.

Thông thường, 1 ngày sau khi tập luyện, người bệnh sẽ bắt đầu cảm thấy đau nhức cơ bắp ở vai và bả vai, bắp tay, bắp chân. Tình trạng này sẽ giảm dần. Khi cơ bắp quen với cường độ tập luyện mới sẽ trở nên khỏe mạnh hơn và không còn đau nhức nữa.

2. Thiếu dưỡng chất

Chế độ ăn uống kém khoa học, đặc biệt là thiếu các chất dinh dưỡng như canxi, magie, kali… có thể dẫn đến đau bắp chân hoặc các bệnh lý xương khớp khác.

Đau bắp chân có thể là dấu hiệu bệnh gì?

Ngoài các nguyên nhân kể trên, đau bắp chân có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý như: (2)

1. Viêm gân Achilles

Viêm gân Achilles là tình trạng viêm gân gót, xảy ra do hoạt động quá mức dẫn tới quá tải gây tổn thương gân gót chân. Gân Achilles là bộ phận kết nối cơ bắp chân với xương gót chân, vì vậy tổn thương ở gân này có thể ảnh hưởng đến bắp chân. Các dấu hiệu đặc trưng của viêm gân gót chân là đau nhức, tê, cứng bắp chân vào buổi sáng, khó gập bàn chân.

2. Suy tĩnh mạch chi dưới

Suy tĩnh mạch chi dưới là sự suy giảm chức năng đưa máu trở về tim của hệ thống tĩnh mạch chi dưới dẫn đến hiện tượng máu bị ứ đọng lại ở vùng chân, gây biến đổi về huyết động và làm biến dạng các tổ chức mô xung quanh. Triệu chứng ban đầu là mỏi chân và xuất hiện phù nhẹ khi phải đứng lâu, ngồi nhiều, chuột rút vào buổi tối, cảm giác bị kim châm, dị cảm như kiến bò vùng cẳng chân về đêm.

Giai đoạn tiến triển, người bệnh cảm thấy đau cơ bắp chân nhiều hơn nhất là khi đứng hoặc đi lại, phù chân tăng lên, thay đổi màu sắc da vùng cẳng chân, có thể thấy các búi tĩnh mạch giãn nổi rõ trên da. Suy tĩnh mạch chi dưới nếu không được điều trị có thể dẫn tới các biến chứng như viêm tĩnh mạch nông huyết khối, xuất huyết do giãn vỡ tĩnh mạch, nhiễm khuẩn vết loét trong suy tĩnh mạch mạn tính.

3. Đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là cơn đau tỏa ra theo đường đi của dây thần kinh tọa, nhánh từ lưng dưới qua hông, mông và xuống dưới từng chân. Thông thường, đau thần kinh tọa chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể. (3)

Đau thần kinh tọa có thể xảy ra do chấn thương hoặc thường gặp do bệnh lý thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng. Theo đó, đĩa đệm cột sống trượt ra khỏi vị trí ban đầu hoặc trung tâm của nó bị đẩy ra khỏi vòng ngoài, chèn ép lên dây thần kinh tọa, gây đau, tê bắp chân và mặt sau của đầu gối.

4. Bệnh động mạch chi dưới

Bệnh động mạch chi dưới còn được gọi là bệnh động mạch ngoại biên, xảy ra khi mảng xơ vữa hình thành trong lòng động mạch chi dưới, làm tắc nghẽn dòng máu. Mảng xơ vữa bao gồm chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác trong máu.

Triệu chứng phổ biến và đáng chú ý nhất của bệnh động mạch chi dưới là đau chân sau khi đi bộ một quãng đường ngắn được gọi là đau chân cách hồi. Ngoài ra có thể xuất hiện vết loét ở chân đôi khi khởi phát từ chấn thương hay vết xước nhỏ, da khô, nứt nẻ. Nếu tình trạng tắc nghẽn mạch máu nặng có thể dẫn đến hoại tử nghiêm trọng có thể phải cắt cụt chi.

5. Bệnh lý thần kinh ngoại biên

Bệnh lý thần kinh ngoại biên là bệnh lý xảy ra do các dây thần kinh ngoại biên bị tổn thương. Nguyên nhân của bệnh lý thần kinh ngoại biên có thể do chấn thương, nhiễm trùng, bệnh lý chuyển hóa (viêm đa dây thần kinh do đái tháo đường), bệnh tự miễn (lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Guillain – Barre, viêm đa dây thần kinh mất myelin mạn tính), di truyền hay tiếp xúc với hóa chất độc hại.

Biểu hiện chính thường gặp trên lâm sàng là các rối loạn về cảm giác như tê bì, cảm giác kiến bò, đau nhức trong bắp chân, các rối loạn về vận động như yếu liệt tay và chân.

6. Hội chứng chân không yên

Hội chứng chân không yên gây ra cảm giác khó chịu hoặc không thoải mái ở chân, thậm chí đau bắp chân và không thể cưỡng lại ý muốn di chuyển. Các triệu chứng thường xảy ra vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối và thường nghiêm trọng nhất vào ban đêm khi người bệnh đang nghỉ ngơi.

Những người mắc hội chứng này có thể khó ngủ hoặc khó ngủ lại sau khi bị thức giấc giữa đêm, di chuyển chân hoặc đi bộ thường làm giảm cảm giác khó chịu nhưng cảm giác này thường tái phát sau khi chuyển động dừng lại.

Đau bắp chân có nguy hiểm không?

Đau bắp chân có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân và thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà, người bệnh nên đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị.

Phương pháp điều trị đau bắp chân

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau cơ bắp chân là gì, người bệnh cần đến khám với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đặc hiệu theo bệnh lý cụ thể. Các phương pháp điều trị hỗ trợ bao gồm: (4)

1. Nghỉ ngơi hợp lý

Khi bị đau bắp chân, người bệnh cần nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế vận động khi chân đang bị đau, tạo điều kiện cho cơ thể phục hồi. Khi cơn đau giảm đi, người bệnh có thể hoạt động nhẹ nhàng để tránh tình trạng căng cứng. Thông thường, đau nhức cơ bắp sau khi tập thể dục sẽ hồi phục trong vòng 5 – 7 ngày.

2. Chườm lạnh và chườm nóng

Người bệnh có thể xen kẽ giữa chườm lạnh và chườm nóng để giảm đau và giảm sung huyết cục bộ. Mỗi lần nên chườm từ 10 – 20 phút và chườm nhiều lần trong ngày.

Đối với chườm lạnh, nên được thực hiện ngay khi tình trạng bắp chân bị đau xảy ra. Sử dụng túi chườm lạnh chuyên dụng hoặc cho đá lạnh vào khăn vải sạch, tránh chườm đá trực tiếp lên bắp chân vì có thể gây bỏng lạnh.

Đối với chườm nóng, nên sử dụng túi chườm nóng điện hoặc nhúng khăn sạch vào nước ấm. Sau đó đắp lên bắp chân bị đau nhức.

3. Đấm bóp, massage

Phương pháp này làm tăng lưu thông máu, giảm đau nhức cơ bắp chân, hỗ trợ khả năng đi lại.

4. Dùng thuốc chống viêm

Một số loại thuốc giảm đau, kháng đau thể được dùng để giảm đau nhức bắp chân như ibuprofen hoặc paracetamol. Tuy nhiên, người bệnh cần dùng đúng liều lượng để tránh nguy hại cho dạ dày, gan, thận.

5. Chế độ ăn uống

Điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày có tác dụng giảm viêm, tăng phục hồi chức năng cơ bắp chân. Người bệnh nên bổ sung thêm vitamin E, chất chống oxy hóa, chất xơ, protein,… Các chất dinh dưỡng này có thể tìm thấy trong quả dứa, gừng… Nên hạn chế dầu mỡ và đường tinh luyện.

Ngoài ra, đạm sữa cô đặc (milk protein) cũng có khả năng giảm đau và cải thiện sức mạnh cơ bắp khi xảy ra các chấn thương do tập thể dục. Đây là sản phẩm sữa cô đặc có chứa 40–90% protein trong sữa, thường được sử dụng trong thực phẩm hay đồ uống tăng cường protein.

Cách phòng ngừa bệnh đau bắp chân

1. Tập thể dục

Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là đi bộ, không chỉ tốt cho sức khỏe, mà còn có khả năng cải thiện và phòng ngừa đau bắp chân. Trước khi thực hiện bất kỳ bài tập nào, đều cần khởi động kỹ để tránh chấn thương.

2. Mang giày dép phù hợp

Lựa chọn giày dép phù hợp cũng giúp phòng ngừa đau nhức cơ bắp chân hiệu quả. Nên đi giày đế bằng thay vì giày cao gót. Điều này vừa giúp di chuyển dễ dàng, vừa giảm áp lực lên bắp chân, ít gây đau.

3. Chế độ ăn uống khoa học

• Chế độ dinh dưỡng đa dạng và đầy đủ, bổ sung vitamin và khoáng chất
• Uống đủ nước, từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là khi tham gia các hoạt động thể chất
• Hạn chế rượu bia và không hút thuốc.

Những ai dễ bị đau ở bắp chân?

Đau bắp chân thường gặp ở người lớn tuổi, những người tập thể dục quá sức, tần suất vận động dày đặc, lao động nặng, đi lại nhiều,… Những người ít vận động, tính chất công việc buộc phải đứng nhiều hoặc ngồi lâu một chỗ trong thời gian dài; thói quen ngồi xếp bằng, quỳ gối, ngồi lên bắp chân…Những người mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, bệnh tự miễn, rối loạn thần kinh…

Hệ thống PlinkCare là cơ sở y tế với hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng đầy đủ các trang thiết bị hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các bác sĩ, chuyên gia tại Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Quý khách vui lòng liên hệ theo thông tin sau:

Đau bắp chân là tình trạng thường gặp, có thể xảy ra do thói quen sinh hoạt hoặc bệnh lý. Thông thường, người bị đau ở bắp chân có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hơn 1 tuần hoặc cơn đau trở nên dữ dội hơn, xuất hiện các dấu hiệu bất thường khác, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra.