11 bệnh về vú phổ biến và các dấu hiệu nhận biết từ sớm

Các bệnh về vú là gì?

Các bệnh về vú là những bệnh phổ biến ở nữ giới, gồm 2 nhóm: bệnh tuyến vú không do u và bệnh tuyến vú do u. Bệnh tuyến vú do u, ung thư vú thuộc nhóm gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ Việt Nam và thế giới. [1]

Bất kỳ sự thay đổi nào trong tuyến vú cũng đều có thể biểu hiện dưới dạng sờ được một khối trong vú. Ở tuổi sinh sản, nhất là khi nuôi con, bệnh thường gặp nhất là áp xe tuyến vú. Nhưng đến tuổi gần mãn kinh và mãn kinh, sự thiếu hụt của các hormone buồng trứng dẫn đến một số triệu chứng bất thường như đau tức vùng ngực mà không có khối u nào trong nhu mô vú.

Các bệnh về vú thường gặp như:

1. Đau vú

Đau vú là tình trạng đau tức trong vú, gây lo lắng cho chị em khi mắc phải, tạo cảm giác khó chịu. Theo Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ, 70% nữ giới trải qua cảm giác đau vú trong một thời điểm nhất định trong đời [2]. Cơn đau thường theo chu kỳ hoặc không theo chu kỳ, cụ thể:

• Trường hợp 1: đau vài ngày trong tháng, trước kỳ kinh nguyệt khoảng 2-3 ngày. Cảm giác đau từ nhẹ đến trung bình và ảnh hưởng đến cả 2 vú.
• Trường hợp 2: đau khoảng 1 tuần hoặc lâu hơn mỗi tháng, bắt đầu trước kỳ kinh nguyệt và có thể tiếp diễn xuyên suốt chu kỳ kinh nguyệt. Cảm giác đau từ vừa hoặc nặng và ảnh hưởng đến cả 2 vú.
• Trường hợp 3: xuyên suốt cả tháng và không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

Nữ giới thường bị đau vú ở nhiều trạng thái khác nhau, bao gồm: đau nhức kèm căng tức ở mô vú, đau rát, đau nhói. Đa phần cảm giác đau vú bắt đầu bầu vú hoặc thành ngực.

2. Ung thư vú

Ung thư vú là bệnh u vú ác tính, xảy ra khi các tế bào ác tính hình thành từ trong mô tuyến vú. Sau đó, các tế bào ung thư xâm lấn rộng ra toàn bộ vú và di căn đến các cơ quan khác của cơ thể. Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới.

Theo Tổ chức Ghi nhận Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) năm 2020, tỷ lệ mắc mới ung thư vú trên toàn thế giới ở nữ giới là 24,5% – là loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới. [3]

Loại ung thư vú phổ biến nhất là ung thư ống tuyến vú (ductal carcinoma), xuất phát từ tế bào của ống tuyến. Ung thư xuất phát từ thùy tuyến vú và tiểu thùy được gọi là ung thư tiểu thùy (lobular carcinoma). Ung thư vú dạng viêm thường có biểu hiện sưng, đỏ, nóng và là dạng ung thư vú hiếm gặp.

3. U nang vú

Nang vú là túi chứa dịch bên trong vú, thường lành tính và ít khi liên quan đến ung thư. Có thể có một hay nhiều nang, thường nhỏ bằng quả nho hoặc bong bóng nước, mật độ căng.

Nang vú thường không cần điều trị trừ trường hợp nang gây đau, quá to và gây bất tiện. Phương pháp điều trị là chọc hút dịch nang trong trường hợp nang to nhằm giảm triệu chứng.

U nang vú có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhất là phụ nữ tiền mãn kinh, dưới 50 tuổi và phụ nữ có sử dụng thuốc hỗ trợ nội tiết tố nữ.

4. U xơ tuyến vú

U xơ tuyến vú hay bướu sợi tuyến vú là cục u lành tính, có thể di chuyển trong mô vú. Một người có thể có một hoặc nhiều u xơ. U xơ tuyến vú có thể duy trì kích thước, co lại hoặc phát triển theo thời gian.

5. Áp xe vú

Áp xe vú là tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn, gây sưng, đỏ, có hạch ấn thấy đau và có thể có mùi hôi ở vú. Bệnh có thể được chẩn đoán bằng các dấu hiệu áp xe vú như: sốt cao, rét run. Bên cạnh đó, vú sưng, nóng, đỏ, đau, khi khám có các nhân mềm, ổ chứa dịch ấn lõm.

6. Tiết dịch núm vú

Tiết dịch núm vú (nipple discharge) là tình trạng dịch chảy ra từ núm vú. Tình trạng này thường xuất hiện khi mang thai và cho con bú. Tiết dịch núm vú ở những phụ nữ không mang thai hoặc cho con bú khá hiếm, có thể không đáng lo ngại nhưng người bệnh nên đi khám để bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn. Nam giới bị tiết dịch núm vú trong bất kỳ trường hợp nào cũng nên được khám và điều trị.

1 hoặc cả 2 vú có thể bị tiết dịch núm vú, dịch tiết ra tự nhiên hoặc khi bóp nặn ngay núm vú. Dịch tiết núm vú thường có màu trắng đục, xanh lá cây, nâu, vàng trong hoặc có máu. Dịch tiết không phải sữa nhưng cùng trong 1 ống dẫn sữa. Tình trạng này có thể liên quan đến một hoặc nhiều ống dẫn. Dịch tiết có thể loãng, chảy nước hoặc đặc dính.

7. Khô, nứt núm vú

Khô, nứt núm vú là tình trạng ngứa, nứt, đau, khó chịu hoặc bong tróc vảy núm vú. Các nguyên nhân gây khô nứt bao gồm: trầy xước, viêm da tiếp xúc, nhiễm trùng nấm men… Việc điều trị khô, nứt núm vú cần dựa vào nguyên nhân gây bệnh, thường dùng các loại kem bôi.

8. Núm vú bị thụt

Đây là tình trạng núm vú bị tụt ra sau. Có 2 thuật ngữ là núm vú lộn ngược (inverted nipple) và núm vú co rút (retracted nipple) đều dùng để chỉ tình trạng núm vú bị thụt, thường được dùng đồng nhất và lẫn lộn với nhau nhưng điều này không chính xác.

Núm vú co rút là tình trạng một vùng ở trung tâm núm vú bị kéo vào trong và hình thành 1 rãnh nhỏ.

Núm vú lộn ngược là tình trạng toàn bộ núm vú bị kéo ngược ra sau, có thể ra sau khỏi mặt phẳng của quầng vú. Cả 2 tình trạng này đều có thể mang tính bẩm sinh hoặc mới mắc phải và có thể xuất hiện 1 bên hoặc cả 2 bên vú.

Núm vú bị thụt 2 bên có thể là biến thể bình thường của núm vú, diễn ra từ từ hoặc kéo dài nhiều năm và thường lành tính. Nếu người bệnh mới bị núm vú bị thụt 1 bên cần đi khám sớm vì khả năng cao bị viêm nhiễm hay thậm chí là bệnh ác tính tiềm ẩn. Những bệnh được chẩn đoán khi núm vú bị thụt 1 bên là lao vú, giãn ống tuyến vú, viêm vú quanh ống dẫn sữa hoặc ung thư vú.

Trung tâm núm vú bị co rút đồng dạng tạo thành 1 rãnh nhỏ thường lành tính nhưng nếu toàn bộ núm vú bị thụt làm di lệch quầng vú thường là triệu chứng của bệnh ác tính.

9. Viêm vú

Viêm vú là tình trạng tạo mủ và viêm các mô tế bào tuyến vú, gây áp xe vú, có thể xuất hiện trong giai đoạn cho con bú. Vi khuẩn có nguồn gốc từ khoang miệng của trẻ là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng vú, xâm nhập vào các ống tuyến vú thông qua các tổn thương tại núm vú.

10. Phì đại tuyến vú

Phì đại tuyến vú là tình trạng khi các sợi mô tuyến vú phát triển to nhanh và nặng vượt quá mức bình thường (>3% trọng lượng cơ thể), có thể xảy ra 1 bên hoặc cả 2 bên ngực. Phì đại tuyến vú đa phần đều khá lành tính, nhưng làm vóc dáng mất cân đối và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

11. Hoại tử mỡ

Đây là tình trạng lành tính, xuất hiện khi một vùng mô vú bị tổn thương, có ở mọi lứa tuổi và nhiều vị trí trong vú. Tuy nhiên, hoại tử mỡ phổ biến ở phụ nữ có bộ ngực lớn hoặc béo phì.

Tình trạng này thường tạo nhiều nang dầu, xảy ra ở tuyến vú sau phẫu thuật ung thư vú (bảo tồn vú hay tái tạo vú bằng vạt da cơ lưng hoặc da cơ bụng) hoặc sau các đợt xạ trị.

Nguyên nhân và cách khắc phục các bệnh về vú

Nguyên nhân gây các bệnh về vú:

• Thay đổi mô vú (thay đổi u xơ vú).
• Nhiễm trùng vú (viêm vú ).
• Mô sẹo từ chấn thương vú.
• Sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh.
• Sử dụng thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai nội tiết tố và liệu pháp thay thế hormone.
• Tiêu thụ quá nhiều caffeine.
• Nam giới có ngực to, sưng tấy và có cục u được gọi là chứng vú to, xảy ra do mất cân bằng hormone, béo phì, một số bệnh hoặc do thuốc.

Bệnh về vú có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai. Nguy cơ mắc các bệnh về vú tăng lên nếu:

• Có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú hoặc bệnh vú lành tính.
• Sử dụng liệu pháp thay thế hormone.
• Mất cân bằng nội tiết tố.

Để khắc phục, người bệnh nên đến ngay các Khoa Ngoại Vú uy tín để được khám và điều trị sớm.

Dấu hiệu bệnh về vú có thể nhận biết sớm

Dấu hiệu bệnh về vú có thể nhận biết sớm rất đa dạng, thay đổi tùy vào mức độ và loại bệnh. Núm vú chảy mủ hay đau vú là một trong những biến chứng phổ biến, làm người bệnh cảm thấy khó chịu.

Triệu chứng nguy hiểm cần gặp bác sĩ

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ khi:

• Khối u mới hình thành.
• Tiết dịch núm vú.
• Những thay đổi về hình thức, cảm giác ở ngực hoặc da.
• Núm vú bị thụt.
• Đau vú.

Biến chứng rủi ro bệnh ở vú

Một số loại bệnh vú lành tính, chẳng hạn như tăng sản không điển hình, khiến bạn dễ bị ung thư vú hơn. Đôi khi, các khối u vú lành tính bị tổn thương hoặc trở nên to hơn. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị phẫu thuật để loại bỏ các khối u lớn hoặc gây đau. Thật không may, một số khối u xơ tuyến có thể tái phát sau phẫu thuật.

Chẩn đoán các bệnh về vú thế nào?

Nếu bạn cảm thấy có khối u hoặc nhận thấy những thay đổi ở vú, hãy đi khám ngay. Bác sĩ sẽ chỉ định một hoặc nhiều xét nghiệm sau:

• Hình ảnh học, bao gồm chụp quang tuyến vú, siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).
• Sinh thiết vú bằng kim lõi dưới hướng dẫn của hình ảnh, sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ hoặc mổ sinh thiết để kiểm tra xem có tế bào ung thư hay không. Sinh thiết cắt bỏ (hoặc phẫu thuật) là lấy một mảnh mô lớn hơn ra khỏi vú của bạn.

Các phương pháp điều trị các bệnh về vú phổ biến

Các phương pháp điều trị các bệnh về vú phổ biến như phẫu thuật cắt bỏ hoặc dùng một số loại thuốc để giảm nguy cơ. Nếu bạn cảm thấy đau đớn, khó chịu hoặc tăng nguy cơ ung thư, những phương pháp điều trị này có thể giúp:

• Chọc hút kim nhỏ để dẫn lưu các u nang chứa đầy dịch.
• Phẫu thuật để loại bỏ khối u.
• Thuốc kháng sinh đường uống điều trị các bệnh nhiễm trùng như viêm vú.

Thỉnh thoảng, các phương pháp phụ thuộc vào kết quả của các xét nghiệm chẩn đoán, nguy cơ mắc bệnh ung thư và liệu khối u có đau hay lớn hay không. Bác sĩ có thể cho lời khuyên về việc loại bỏ khối u lành tính của người bệnh.

Làm thế nào để phòng ngừa các bệnh về vú?

Phòng ngừa các bệnh về vú bằng những phương pháp sau:

• Giảm lượng caffeine (ví dụ như cà phê, trà, soda hoặc sô cô la).
• Mặc áo ngực vừa vặn và tránh áo lót có gọng.
• Không hút thuốc lá.
• Tránh uống đồ uống có chứa cồn.
• Có chế độ ăn uống bổ dưỡng.

1. Tầm soát vú

• Chụp X-quang tuyến vú thường xuyên.
• Thực hiện tự kiểm tra vú để làm quen với hình dáng và cảm giác của bộ ngực.

Nên chữa bệnh về vú ở đâu uy tín? 

Chữa bệnh về vú tại Khoa Ngoại vú PlinkCare TP.HCM với hệ thống trang thiết bị hiện đại, đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm, làm việc phối hợp đa chuyên khoa như: Chẩn đoán hình ảnh – Nội khoa Ung thư – Giải phẫu bệnh. Từ đó mang đến cơ hội điều trị tốt cho những người bệnh liên quan đến tuyến vú nói chung và ung thư vú nói riêng.

Câu hỏi thường gặp các bệnh về vú

1. Các bệnh về vú phổ biến nhất ở Việt Nam là gì?

Các bệnh về vú phổ biến nhất ở Việt Nam bao gồm:

• Xơ nang tuyến vú
• U xơ tuyến vú
• U diệp thể
• Nang tuyến vú
• Hoại tử mô mỡ
• Các bệnh có tiết dịch núm vú
• Viêm tuyến vú
• Áp xe vú

2. Chi phí điều trị các bệnh về vú?

Chi phí điều trị những bệnh về vú phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: loại bệnh, phương pháp điều trị, trang thiết bị của cơ sở điều trị… Người bệnh nên đến trực tiếp Khoa Ngoại Vú để được tư vấn chính xác.

Nếu bạn có khối u ở vú, đau, tiết dịch hoặc kích ứng da, hãy thăm khám với bác sĩ. Các bệnh về vú nhẹ và nghiêm trọng đều có các triệu chứng tương tự nhau. Mặc dù nhiều phụ nữ lo sợ bị ung thư nhưng hầu hết các vấn đề về vú đều không phải là ung thư.