Bệnh tụt canxi có nguy hiểm không? Các biến chứng thường gặp

Dấu hiệu nhận biết cơ thể tụt canxi máu

Cơ thể tụt canxi máu khi lượng canxi trong máu hạ quá thấp, với nồng độ canxi máu toàn phần < 215 mmol/L, hay chính xác hơn là nồng độ canxi ion hóa trong máu < 0,9 mmol/L. Tụt canxi máu xảy ra thường do nồng độ hormone tuyến cận giáp hoặc vitamin D trong cơ thể thất thường. Người bệnh tụt canxi máu có thể ở mức độ nhẹ hoặc nặng, tạm thời hoặc kéo dài vĩnh viễn. (1)

Với người bệnh tụt canxi máu nhẹ thường không có triệu chứng rõ, bao gồm:

• Chuột rút cơ bắp, đặc biệt ở lưng và chân.
• Da khô, bong vảy.
• Móng tay dễ gãy.
• Tóc khô hơn mức bình thường (mức bình thường tùy vào cơ địa từng người).

Nếu người bệnh không điều trị, theo thời gian bệnh có thể gây ra các triệu chứng tụt canxi máu ảnh hưởng đến hệ thần kinh hoặc tâm lý, như:

• Lú lẫn.
• Gặp vấn đề về trí nhớ.
• Khó chịu hoặc bồn chồn.
• Trầm cảm.
• Ảo giác.

Ngoài ra, tụt canxi máu nặng có thể gây ra các triệu chứng như:

• Ngứa ở môi, lưỡi, ngón tay hoặc bàn chân.
• Đau cơ.
• Co thắt cơ cổ họng gây khó thở (co thắt thanh quản).
• Cứng và co thắt cơ bắp.
• Động kinh.
• Loạn nhịp tim.
• Suy tim sung huyết.

Thông thường, người bệnh chỉ cần điều trị tụt canxi máu, các triệu chứng bệnh sẽ biến mất ngay lập tức. Tuy nhiên, tụt canxi máu thường do một tình trạng khác gây ra nên bệnh có thể có các triệu chứng khác.

Nguyên nhân hạ canxi máu thường gặp

Hạ canxi máu thường xảy ra khi lượng lớn canxi thải ra ngoài lúc người bệnh đi tiểu hoặc quá ít canxi từ xương đi vào máu. Điều này có thể  do một số yếu tố di truyền, thiếu hụt vitamin hoặc các tình trạng khác gây ra. Nguyên nhân hạ canxi máu còn tùy vào sức khỏe và rối loạn khác nhau của từng người bệnh. Bởi trong cơ thể nói chung và trong máu nói riêng có nhiều chức năng và yếu tố phức tạp liên quan đến việc duy trì mức canxi ổn định. (2)

Nguyên nhân phổ biến gây hạ canxi máu, gồm:

• Suy tuyến cận giáp: Bệnh xảy ra khi tuyến cận giáp của cơ thể không tạo đủ hormone. Mức hormone tuyến cận giáp thấp khiến lượng canxi trong cơ thể thấp. Người bệnh có thể suy tuyến cận giáp do rối loạn di truyền, một hoặc nhiều tuyến cận giáp, tuyến giáp đã được phẫu thuật cắt bỏ.
• Thiếu vitamin D: Chất này giúp cơ thể hấp thụ canxi đúng cách. Nếu cơ thể thiếu vitamin D sẽ làm lượng canxi trong máu thấp. Người bệnh bị thiếu vitamin D do rối loạn di truyền, không nhận đủ ánh sáng mặt trời hoặc không bổ sung đủ vitamin D cho cơ thể.
• Thiếu canxi: Nếu người bệnh không hấp thụ đủ lượng canxi cần thiết hoặc cơ thể rối loạn nội tiết, cản trở khả năng hấp thụ canxi cũng gây hạ canxi máu.
• Suy thận: Khi nồng độ photpho trong máu tăng lên, thận giảm sản xuất một loại vitamin D nhất định, gây hạ canxi máu.

Một số nguyên nhân khác gây hạ canxi máu như:

• Một số loại thuốc: bisphosphonates, corticosteroid, rifampin, calcitonin, chloroquine, cinacalcet, denosumab, foscarnet và plicamycin đều có tác dụng phụ có thể gây hạ canxi máu.
• Bệnh giả suy tuyến cận giáp: Đây là rối loạn di truyền khiến cơ thể không phản ứng đúng với lượng hormone tuyến cận giáp bình thường. Cơ thể hoạt động như thể không đủ hormone tuyến cận giáp nhưng thực tế lượng hormone này vẫn ở mức bình thường.
• Một số rối loạn di truyền hiếm gặp – sinh ra không có tuyến cận giáp: Một số người sinh ra không có tuyến cận giáp. Trường hợp khác, người bệnh mắc hội chứng DiGeorge (rối loạn suy giảm miễn dịch nguyên phát liên quan đến khuyết tật của tế bào T) do thiếu một phần nhiễm sắc thể 22 làm tuyến cận giáp nhỏ hơn bình thường.
• Hạ magie máu: Tuyến cận giáp cần magie để tạo và giải phóng hormone tuyến cận giáp. Vì vậy, khi magie quá thấp, hormone không sản xuất đủ nên nồng độ canxi trong máu thấp hơn gây hạ canxi máu.
• Viêm tụy: Khoảng 15% – 88% người viêm tụy cấp sẽ hạ canxi máu. Khi cơ thể phản ứng bảo vệ mình với tình trạng viêm tụy sẽ thường gây hạ canxi máu.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh tụt canxi máu

Các yếu tố nguy cơ của bệnh tụt canxi máu, bao gồm:

• Thiếu vitamin D.
• Rối loạn tuyến cận giáp.
• Phẫu thuật tuyến cận giáp.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.
• Tiền sử gia đình mắc các bệnh di truyền như đột biến gen, rối loạn vitamin D hoặc hội chứng DiGeorge.

Người bệnh có thể biết mình có bệnh tụt canxi máu hay không bằng cách xét nghiệm máu. Xét nghiệm còn giúp biết được nguyên nhân gây bệnh do thận hoặc tuyến cận giáp. Bạn mắc bệnh tụt canxi máu nếu kết quả xét nghiệm cho thấy mức canxi trong máu < 8,8 Mg/dL. Đôi khi, người bệnh có thể cần xét nghiệm thêm để tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm bổ sung cho người bệnh như siêu âm thận hoặc xét nghiệm di truyền.

Bệnh tụt canxi có nguy hiểm không?

Có, bệnh tụt canxi có thể trở nên nghiêm trọng gây ra các biến chứng đe dọa đến tính mạng như co giật hay suy tim sung huyết nếu không được điều trị kịp thời. Tụt canxi máu có thể điều trị được. Các triệu chứng tụt canxi máu thường biến mất khi mức canxi của bạn trở lại bình thường. Vì vậy, nếu nhận thấy bản thân xuất hiện triệu chứng nghi tụt canxi máu, hãy gặp bác sĩ để được khám, chẩn đoán và điều trị sớm giảm nguy cơ xuất hiện các biến chứng.

Các biến chứng tụt canxi máu thường gặp

Một số biến chứng tụt canxi máu thường gặp, như:

• Da khô: Nếu nhận thấy da trở nên khô hơn bình thường, người bệnh hãy quan tâm đến chế độ dinh dưỡng. Bởi, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang thiếu canxi.
• Móng tay dễ gãy: Giống như xương, móng tay cần lượng canxi nhất định để duy trì cấu trúc. Nếu thiếu canxi, móng tay sẽ khô, giòn, yếu, dễ bong tróc và gãy. Khi móng tay yếu, không đủ dày để chịu lực của bất kỳ tác động nào sẽ dễ gãy.
• Chuột rút: Tình trạng này thuộc một trong những triệu chứng đầu tiên báo hiệu bạn thiếu canxi. Người bệnh sẽ đau cơ bắp, đặc biệt ở đùi, cánh tay và nách trong khi di chuyển hoặc đi bộ.
• Mất ngủ: Người bệnh thiếu canxi trong chế độ ăn uống có thể mất ngủ. Một số người bệnh ngủ nhưng không sâu giấc, thức dậy luôn cảm thấy mệt mỏi.
• Răng bị sâu, chậm mọc: Canxi rất quan trọng với răng. Vì vậy, nếu người bệnh thiếu hụt canxi sẽ gây ảnh hưởng đến răng như sâu răng hoặc trẻ chậm mọc răng hơn so với các bé cùng tuổi.
• Co giật: Canxi kết hợp với magie và vitamin D có tác dụng điều chỉnh các xung điện của cơ thể. Nếu mức canxi không phù hợp có thể khiến cơ co giật, co thắt.
• Co thắt thanh quản: Tụt canxi máu nặng với nồng độ Ca huyết tương < 7mg/dL (1,75nmol/L) gây co thắt thanh quản.
• Rối loạn nhịp tim, suy tim cấp: Tình trạng này diễn ra khi bệnh chuyển biến nặng báo hiệu hạ canxi máu cấp tính, nồng độ canxi huyết tương < 1,9 mmol/l có thể gây các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng như khó thở, suy tim cấp,…
• Chậm dậy thì, ảnh hưởng đến kinh nguyệt: Thiếu hụt canxi trong cơ thể khiến thanh thiếu niên chậm dậy thì. Ở nữ giới, bệnh gây các vấn đề dậy thì liên quan đến thời kỳ rụng trứng như đau bụng tiền kinh nguyệt.

Điều trị hạ canxi máu

Điều trị hạ canxi máu bằng đường uống rất phổ biến. Một số phương pháp và loại thuốc điều trị hạ canxi máu, bao gồm:

• Thuốc canxi dạng uống: Thuốc canxi được dùng để khôi phục lượng canxi về mức bình thường.
• Bổ sung vitamin D: Người bị hạ canxi máu mạn tính thường bổ sung vitamin D cùng thuốc canxi để cơ thể có thể hấp thụ canxi đúng cách.
• Dạng tổng hợp của hormone tuyến cận giáp: Nếu người bệnh bị suy tuyến cận giáp gây hạ canxi máu, bác sĩ sẽ cho dùng dạng hormone tuyến cận giáp tổng hợp.
• Canxi gluconate tiêm tĩnh mạch: Nếu người bệnh chuột rút, co thắt cơ và tình trạng hạ canxi máu nghiêm trọng, bác sĩ sẽ tiêm tĩnh mạch canxi gluconate để điều trị.
• Các loại thuốc khác: Nguyên nhân gây bệnh cũng là yếu tố quan trọng cần nắm khi điều trị hạ canxi máu. Tùy vào nguyên nhân gây hạ canxi máu, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc khác để điều trị, đưa mức canxi trở lại bình thường và kiểm soát nguyên nhân gây bệnh.

Cách phòng cơ thể bị tụt canxi máu

Một số cách phòng ngừa cơ thể tụt canxi máu, bao gồm:

• Đảm bảo tiêu thụ đủ lượng canxi và vitamin D mỗi ngày thông qua chế độ ăn uống như phô mai, các loại hạt, đậu, sữa chua, cá hồi, cá thu, cá ngừ, tôm,… hoặc thuốc bổ.
• Giảm sử dụng thuốc xổ.
• Hạn chế uống rượu.
• Thường xuyên tập các môn thể thao tốt cho xương như đi bộ, bóng rổ, bơi lội,…
• Bổ sung vitamin D bằng việc tắm nắng trước 9 giờ sáng và sau 15 giờ chiều.
• Không hút thuốc lá.

Khi nào người bị hạ canxi nên đến cơ sở y tế?

Nếu người bệnh gặp phải các triệu chứng hạ canxi máu hãy đến khám với bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được chẩn đoán và đưa ra phương án điều trị phù hợp với tình trạng của mình. Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh tụt canxi máu, người bệnh cần được xét nghiệm thường xuyên sau khi điều trị. Điều này giúp người bệnh đảm bảo lượng canxi trong máu không xuống quá thấp, đặc biệt ở trẻ em và người bệnh hạ canxi máu mạn tính.

Người bệnh được chẩn đoán mắc bệnh hạ canxi máu có thể hỏi bác sĩ một số điều như:

• Nguyên nhân gây bệnh hạ canxi máu của mình là gì?
• Người bệnh sẽ hạ canxi máu trong bao lâu?
• Người bệnh dùng thuốc điều trị bệnh hạ canxi máu trong bao lâu?
• Khi nào triệu chứng bệnh sẽ mất sau khi tiếp nhận điều trị?
• Hạ canxi máu có di truyền không?

Tụt canxi máu rất phổ biến. Giai đoạn đầu, bệnh thường không có nhiều dấu hiệu rõ rệt. Tuy nhiên, người bệnh chủ quan không cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể và điều trị bệnh sớm, tụt canxi máu có thể nặng hơn và nguy hiểm đến tính mạng.

Vì vậy, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và đưa ra liệu trình điều trị cũng như điều chỉnh thực đơn dinh dưỡng phù hợp. Khoa Nội tiết –  Đái tháo đường, PlinkCare TP.HCM hội tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại liên tục được cập nhật trên thế giới giúp quá trình khám, chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất với người bệnh.

Hiện, nhiều người chủ quan và ít quan tâm đến bệnh tụt canxi máu. Tuy nhiên, bệnh này rất nguy hiểm, có thể gây nhiều biến chứng và thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng. Thông qua bài “Bệnh tụt canxi có nguy hiểm không? Các biến chứng thường gặp”, mong rằng người bệnh hiểu hơn và bệnh này và quan tâm hơn đến chế độ dinh dưỡng bổ sung canxi, vitamin D và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.