Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không? Đối tượng nào dễ mắc?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là gì?

Phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một nhóm bệnh phổi mạn tính có thể khiến người bệnh cảm thấy khó thở hơn. COPD bao gồm một số loại bệnh phổi tiến triển đều có liên quan đến chứng khó thở: bệnh hen suyễn không hồi phục khí thũng, viêm phế quản mạn tính, phổi căng phồng quá mức. (1)

COPD có xu hướng tiến triển nặng dần theo thời gian. Nếu không được chữa trị để kiểm soát bệnh, COPD có thể khiến phổi bị tổn thương nghiêm trọng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ảnh hưởng đến khoảng 16 triệu người tại Hoa Kỳ. Ước tính từ năm 2012 đến nay đã có hơn 3 triệu người bệnh COPD tử vong tại Hoa Kỳ.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính khác nhau ở từng người bệnh, tùy vào sự xuất hiện các triệu chứng. Ở mỗi người bệnh, COPD tiến triển theo mức độ khác nhau.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không?

Với mức độ nguy hiểm của COPD, nhiều người bệnh băn khoăn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không? Phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là căn bệnh không lây nhiễm. Thế nhưng người bệnh COPD có thể truyền những căn bệnh nhiễm trùng khác khi ho. Người bị COPD cũng đối mặt với nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng hơn do nhiễm trùng đường hô hấp. (2)

Vi trùng không phải là tác nhân gây bệnh COPD nên người bệnh không thể lây cho người khác. Thế nhưng, người bệnh COPD vẫn nên áp dụng những bước ngăn ngừa để tránh mắc phải hoặc lây truyền các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp khác.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính?

Chúng ta đã biết bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, vậy đối tượng nào có nguy cơ bị COPD? Những nhóm người dưới đây có nguy cơ mắc bệnh COPD cao hơn, bao gồm:

• Người trong độ tuổi từ 65 – 74 tuổi.
• Người hút thuốc lá khi còn trẻ và trong thời gian dài có thể tác động đến sức khỏe, gây bệnh COPD về sau.
• Người đã từng mắc phải căn bệnh hen suyễn.
• Người sinh sống trong môi trường bị ô nhiễm dễ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hơn.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh COPD

Hút thuốc lá trong thời gian dài là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Nghiên cứu năm 2018 cho thấy, người đang và đã từng hút thuốc lá bị COPD trung bình hút 24,3 điếu thuốc/ngày trong 36,4 năm. Mặc dù hút thuốc lá trong bất kỳ thời điểm nào cũng có thể làm tổn hại phổi, nhưng việc hút thuốc lá dài hạn sẽ khiến nguy cơ bị COPD gia tăng đáng kể.

Tuy nhiên, Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ cho biết, cứ 4 người bị COPD thì có 1 người chưa hút thuốc lá bao giờ. Ngoài hút thuốc lá còn có một số yếu tố nguy cơ khác gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bao gồm: di truyền, hen suyễn, trên 40 tuổi, tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động/khói than đá/khói than củi…

Nguyên nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bên cạnh việc tìm hiểu bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, chúng ta cần biết nguyên dẫn đến bệnh COPD là gì? Một số nguyên nhân dưới đây có thể gây ra bệnh COPD, bao gồm cả những nguyên nhân mỗi người có thể phòng tránh:

• Hút thuốc: Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Theo Viện tim, phổi và máu quốc gia (NHLBI), có đến 9 trên 10 ca tử vong liên quan đến COPD do hút thuốc lá. Khói thuốc lá là tác nhân gây kích ứng phổi phổ biến nhất tại Hoa Kỳ. Ước tính khoảng 75% người bị COPD đang hút thuốc hoặc đã từng hút thuốc. Hít phải khói thuốc lá gây ra tình trạng viêm phế quản – ống nối khí quản với phổi. Tình trạng viêm này có thể phá hủy những sợi lông mao (các lông nhỏ nằm dọc phế quản). Lông mao rất cần thiết để giúp ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng do chúng giúp bẫy vi trùng, bụi cùng những hạt khác trước khi tiến vào phổi. Nếu lông mao bị hư hỏng hoặc thiếu thì bạn có nguy cơ cao hơn mắc bệnh nhiễm trùng ở phổi.
• Chất kích thích phổi: Mặc dù việc hút thuốc lá hoặc đã từng hút thuốc lá là các tác nhân chính dẫn đến bệnh COPD, thế nhưng một số người cũng phát triển bệnh lý này do tiếp xúc với các chất gây kích thích phổi khác, chẳng hạn như: hít khói thuốc lá gián tiếp, bụi ở nơi làm việc/những chất ô nhiễm khác, khói từ việc đốt nhiên liệu để sưởi ấm/nấu ăn, hóa chất, tình trạng nhiễm trùng phổi/ngực thường xuyên khi còn nhỏ…
• Thiếu alpha-1-antitrypsin: Đây là một dạng rối loạn di truyền có thể tác động đến phổi, gan.

Nhiều người bệnh COPD bị viêm phế quản mạn tính/khí thũng hoặc cả hai. Khí thũng làm tổn thương những túi khí bên trong phổi và thành ở giữa chúng. Khí thũng có thể khiến phổi kém đàn hồi, gây khó thở nhiều hơn. Người bệnh mắc chứng viêm phế quản mạn tính khi đường thở viêm liên tục, bị kích ứng, từ đó dẫn đến tình trạng tiết ra chất nhầy nhiều hơn. Đường thở cũng có thể bị sưng, gây ho, khó thở. (3)

Biến chứng gây ra bởi bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có thể tiến triển nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như:

• Nhiễm khuẩn đường hô hấp do virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng gây ra. Người bệnh COPD có nhiều nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, dẫn đến chứng ho, khó thở nghiêm trọng hơn, tăng sản sinh đờm, làm mô phổi tổn thương thêm. Tiêm ngừa cúm hàng năm và thường xuyên chủng ngừa vắc xin viêm phổi do phế cầu khuẩn có thể giúp phòng ngừa một vài căn bệnh nhiễm trùng.
• Viêm phổi tắc nghẽn mạn tính làm gia tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp.
• Người bị COPD có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao hơn. Từ bỏ việc hút thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ bị ung thư phổi.

Chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Sau khi biết bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, chúng ta hãy cùng tìm hiểu thêm về cách bác sĩ chẩn đoán căn bệnh này. COPD là bệnh lý tiến triển dần theo thời gian, có thể bị chẩn đoán sai cho đến khi biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng.

Để chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng bao gồm việc theo dõi những triệu chứng, dấu hiệu, xem xét tiền sử bệnh, tần suất người bệnh tiếp xúc với yếu tố kích thích (ví dụ như hút thuốc lá). Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện thêm một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, phương pháp xét nghiệm, ví dụ như:

• Kiểm tra chức năng phổi: Đây là các hình thức kiểm tra giúp bác sĩ đánh giá khả năng hít vào, thở ra của người bệnh và mức độ phổi (có thể cung cấp oxy cho máu như thế nào). Người bệnh được yêu cầu thổi vào một ống lớn được gắn vào máy nhỏ trong quá trình kiểm tra điển hình nhất (phép đo phế dung) để đo lượng không khí mà phổi có thể chứa, tốc độ không khí được thải ra ngoài. Người bệnh có thể được chỉ định thực hiện những bài kiểm tra bổ sung, chẳng hạn như kiểm tra đi bộ 6 phút, đánh giá thể tích phổi, khả năng khuếch tán, đo độ bão hòa oxy trong mạch…
• Chụp X-quang ngực: Kỹ thuật chụp X-quang ngực giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh COPD, loại trừ những bệnh phổi khác.
• Chụp CT: Kỹ thuật chụp CT giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh COPD, ung thư phổi…
• Phân tích khí máu động mạch: Thông qua cách phân tích khí máu động mạch, bác sĩ có thể kiểm tra chức năng phổi của người bệnh, đánh giá xem phổi đưa oxy vào máu, loại bỏ carbon dioxide như thế nào.
• Xét nghiệm: Mặc dù những hình thức xét nghiệm trong phòng thí nghiệm không được dùng để chẩn đoán COPD nhưng có thể được ứng dụng để xác định nguồn gốc của những triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải hoặc phủ nhận sự hiện diện của các bệnh lý khác. Ví dụ, có thể thực hiện xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để xác định những rối loạn di truyền như thiếu hụt alpha-1-antitrypsin (có thể là nguyên nhân gây COPD ở một số trường hợp).

Điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Nếu đã biết bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, bạn đọc nên tìm hiểu thêm về cách chữa trị COPD. Hiện tại vẫn chưa có phương pháp giúp chữa trị dứt điểm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Thế nhưng vẫn có một số cách giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng, hạn chế sự tiến triển của COPD.

Bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ khác nhau tùy vào thể loại hay giai đoạn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính của từng người bệnh, chẳng hạn như:

• Thuốc: Nhiều loại thuốc có thể giúp người bệnh điều trị những triệu chứng COPD. Thuốc không thể giúp chữa lành hoàn toàn những tổn thương ở phổi và ống dẫn khí nhưng có thể hỗ trợ làm giảm nhẹ triệu chứng. Một số loại thuốc phổ biến bao gồm:
  • Thuốc giãn phế quản giúp các cơ trong phổi thư giãn, hỗ trợ người bệnh dễ thở hơn.
  • Thuốc chống viêm gồm có steroid hoặc corticosteroid, có thể giúp làm giảm tình trạng viêm, sưng, tiết chất nhầy.
  • Thuốc kháng sinh hoặc chủng ngừa giúp người bệnh kiểm soát tình trạng nhiễm trùng do virus, vi khuẩn.
• Phục hồi chức năng phổi: Bao gồm các bài tập giúp người bệnh COPD năng động hơn. Bác sĩ thường chỉ định phương pháp phục hồi chức năng phổi cho những người bị COPD mức độ trung bình đến nghiêm trọng, làm cản trở các hoạt động thường nhật.
• Sử dụng oxy: Thở oxy có thể mang đến lợi ích cho một số người bệnh COPD. Bác sĩ có thể chỉ định phương pháp này cho người bệnh COPD bị khó thở nghiêm trọng.
• Phẫu thuật phổi: Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật trong một số ít trường hợp để giúp chữa trị cho những người bị COPD rất nghiêm trọng.

Người bệnh cũng cần hạn chế tiếp xúc với bất kỳ yếu tố gì có thể khiến bệnh COPD thêm nghiêm trọng, ví dụ như khói bụi, những chất kích thích khác trong không khí… Ngay khi gặp bất kỳ dấu hiệu nào của COPD (khó thở, ho khan, khò khè, mệt mỏi, đau ngực, sưng mắt cá chân…), người bệnh nên đến cơ sở y tế thăm khám sớm.

Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, giỏi chuyên môn trong lĩnh vực hô hấp, được trang bị các máy móc hiện đại như máy đo chức năng hô hấp HI 801, máy đo đa ký hô hấp Alice NightOne, hệ thống chụp X-quang treo trần DigiRAD-FP, hệ thống chụp CT 768 lát cắt, ống nội soi màng phổi ống mềm video kèm phụ kiện LTF-160, ống nội soi phế quản ống mềm video kèm phụ kiện BF-P190… (4)

Phòng ngừa bệnh COPD

Một trong những phương pháp tối ưu để phòng ngừa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là không hút thuốc lá. Để giảm nguy cơ phát triển bệnh COPD, mỗi người có thể áp dụng thêm một số cách hữu ích như:

• Áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học, cân bằng.
• Tránh tiếp xúc với những chất kích thích như chất ô nhiễm, khói thuốc lá, hóa chất, bụi.
• Giữ cho môi trường sống, nơi làm việc sạch sẽ.
• Cố gắng hạn chế đến nơi đông người trong mùa cúm.
• Kiểm soát căng thẳng, dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc.
• Giữ vệ sinh đúng cách để tránh gặp tình trạng nhiễm trùng.
• Duy trì cân nặng ở mức khỏe mạnh.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Thắc mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không phần nào đã được giải đáp. Người bệnh COPD nên tuân thủ đúng theo phác đồ chữa trị của bác sĩ để giúp cải thiện triệu chứng, kiểm soát bệnh, nâng cao sức khỏe tổng thể.