9 bài test cho trẻ chậm nói thường gặp theo từng giai đoạn

Bài test cho trẻ chậm nói là gì?

Bài test cho trẻ chậm nói một công cụ sàng lọc quá trình phát triển tổng thể của trẻ nhỏ, thường áp dụng cho trẻ từ 1 tháng tuổi đến 5 tuổi rưỡi. Bộ câu hỏi trong bài test thường tập trung vào việc kiểm tra khả năng nghe, hiểu, và sử dụng ngôn ngữ của trẻ, từ việc phát âm từ đơn giản, khả năng ghép câu, đến việc tương tác giao tiếp với người khác.

Bài test trẻ chậm nói ASQ-3 (Ages and Stages Questionnaire, Third Edition, ASQ-3) được phát triển và hoàn thiện trong suốt hơn nhiều năm qua. Đến nay, ASQ-3 được xem như một “tiêu chuẩn vàng” trong việc đánh giá và sàng lọc nhanh chóng về sự phát triển tự nhiên của trẻ nhỏ. (1)

Mặc dù ASQ-3 thường được nhắc đến như một công cụ để phát hiện trẻ chậm nói, nhưng thực tế, bài kiểm tra này còn có thể áp dụng cho các lĩnh vực phát triển khác nhau, bao gồm: Giao tiếp, vận động tinh, vận động thô, giải quyết vấn đề, và phát triển cá nhân xã hội.

Thông qua ASQ-3, phụ huynh, giáo viên, bác sĩ và các chuyên gia có thể nắm bắt rõ hơn về những điểm mạnh và yếu của trẻ. Từ đó, có thể can thiệp kịp thời nếu phát hiện những vấn đề cần cải thiện.

Các bài test trẻ chậm nói thường gặp

Để đánh giá trẻ chậm nói, việc áp dụng các bài test trẻ chậm nói phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ là rất quan trọng. Dưới đây là các bộ câu hỏi tiêu biểu được thiết kế theo từng độ tuổi, giúp chuyên gia và cha mẹ có thể đánh giá chính xác mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. (2)

1. Bài test trẻ giai đoạn 0 – 1 tuổi

Ở giai đoạn 0 – 1 tuổi, cha mẹ có thể sớm nhận ra dấu hiệu chậm nói của trẻ. Trong mỗi tháng, trẻ sẽ có các biểu hiện ngôn ngữ khác nhau. Do đó, để xác định chính xác tình trạng của trẻ, chúng ta có thể chia câu hỏi thành các nhóm theo từng độ tuổi.

Độ tuổi	Câu hỏi kiểm tra
0 – 3 tháng tuổi	1. Trẻ có phát ra âm thanh không? 2. Khi đói hoặc cần thay tã, trẻ có biểu hiện gì đặc biệt? 3. Trẻ có phản ứng khi nghe giọng nói hoặc âm thanh xung quanh không?
3 – 6 tháng tuổi	1. Trẻ có ngừng khóc khi nghe giọng bố/mẹ không? 2. Trẻ đã biết cười thành tiếng chưa? 3. Khi thấy đồ chơi hoặc người lạ, trẻ có phát ra âm thanh không?
6 – 9 tháng tuổi	1. Trẻ có chú ý khi nghe tiếng động lớn không? 2. Trẻ có phát ra các âm thanh nào chưa? 3. Khi bố mẹ bắt chước âm thanh của trẻ, trẻ có lặp lại không?
9 – 12 tháng tuổi	1. Trẻ có biểu hiện lắc đầu khi không hài lòng không? 2. Trẻ có thực hiện các yêu cầu đơn giản của bố mẹ như “nằm xuống” hay “đưa cho mẹ” không? 3. Trẻ có phát âm những âm thanh bập bẹ như baba mama không?

2. Bài test trẻ giai đoạn 13 – 36 tháng

Giai đoạn 1 – 3 tuổi là thời kỳ nhạy cảm, giúp dễ dàng phát hiện các dấu hiệu chậm nói. Cha mẹ có thể theo dõi các biểu hiện của trẻ qua những câu hỏi dưới đây:

Độ tuổi	Câu hỏi kiểm tra
13 – 18 tháng tuổi	1. Trẻ có làm theo các yêu cầu đơn giản như “dừng lại”, “ngồi xuống” không? 2. Trẻ có bắt đầu nói thêm các từ ngoài “bố”, “mẹ”, “bà” không? 3. Khi muốn gì đó, trẻ có chỉ tay vào đồ vật không?
19 – 24 tháng tuổi	1. Khi hỏi về các đồ vật, trẻ có chỉ đúng đồ vật được yêu cầu không? 2. Trẻ có nói được cụm 2-3 từ không? 3. Trẻ có thực hiện các lệnh như “cất đồ chơi”, “tự mặc áo” không?
25 – 36 tháng tuổi	1. Trẻ có biết chỉ các bộ phận cơ thể khi được hỏi không? 2. Trẻ có sử dụng từ ngữ đúng ngữ cảnh khi giao tiếp không? 3. Trẻ có trả lời được khi được hỏi tên của mình không?

3. Bài test trẻ giai đoạn 4 – 6 tuổi

Mặc dù thời điểm tốt nhất để can thiệp ngôn ngữ là trước 3 tuổi, nhưng nếu bé đã đến giai đoạn 4 – 6 tuổi. Phụ huynh vẫn có thể thực hiện các bài kiểm tra để xác định tình trạng chậm nói và tìm phương pháp can thiệp phù hợp.

Độ tuổi	Câu hỏi kiểm tra
4 – 5 tuổi	1. Trẻ có biết sắp xếp các đồ vật có đặc điểm chung thành nhóm không? 2. Trẻ có miêu tả được đặc điểm của một đồ vật không? 3. Trẻ có sử dụng từ chỉ số lượng khi đếm đồ vật không?
5 – 6 tuổi	1. Trẻ có so sánh được hai đồ vật hoặc con vật không? 2. Khi bố mẹ đưa ra nhiều yêu cầu liên tiếp, trẻ có thực hiện đúng không? 3. Trẻ có nói được câu dài khoảng 5-6 từ không?

Phụ huynh có thể sử dụng các bảng câu hỏi trên để kiểm tra mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ tại nhà. Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu chậm nói, nên tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia và thực hiện các biện pháp can thiệp kịp thời để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn.

>>>Có thể bạn chưa biết: Cách dạy trẻ chậm nói hiệu quả và mau khỏi

Hướng dẫn cách đọc kết quả bài test trẻ chậm nói

Khi thực hiện bài kiểm tra chậm nói cho trẻ, nhiều cha mẹ có thể gặp khó khăn trong việc phân tích và hiểu kết quả để đánh giá liệu con mình có mắc chứng chậm nói hay không. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bố mẹ dễ dàng đánh giá kết quả bài kiểm tra.

1. Bước 1: Đánh giá từng câu hỏi

Sau khi hoàn thành bài kiểm tra, bố mẹ cần xem xét từng câu trả lời và ghi chú lại. Hãy đánh dấu “có” nếu trẻ thực hiện được hành động hoặc phản ứng đúng theo câu hỏi, và đánh dấu “không” nếu trẻ chưa đạt được.

Ngoài ra, để đánh giá chi tiết hơn, bố mẹ có thể sử dụng hệ thống chấm điểm. Ví dụ: Điểm 0 là trẻ không đáp ứng yêu cầu và điểm 1 là trẻ đáp ứng được yêu cầu.

2. Bước 2: Xác định mức độ chậm nói

Dựa trên kết quả thu được, nếu trẻ có từ 3 câu trả lời “không” trong số các câu hỏi bất kỳ, hoặc 2 câu trả lời “không” ở các câu hỏi quan trọng. Điều này có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc chứng chậm nói. Những câu hỏi quan trọng thường liên quan đến khả năng hiểu lệnh, phản ứng với âm thanh, và sự phát triển ngôn ngữ cơ bản của trẻ.

3. Bước 3: Đánh giá tổng quan

Bài kiểm tra này chủ yếu mang tính chất tham khảo nhằm giúp phụ huynh nhận biết sớm các dấu hiệu chậm nói của trẻ. Tuy nhiên, điều này không thể khẳng định chắc chắn rằng trẻ mắc chứng chậm nói.

Nếu thấy con có kết quả tiêu cực hoặc có những biểu hiện ngôn ngữ bất thường, bố mẹ nên đưa trẻ đến gặp các chuyên gia, bác sĩ để được đánh giá chuyên sâu và tìm giải pháp can thiệp kịp thời.

Bài test trẻ chậm nói chỉ là công cụ ban đầu giúp cha mẹ quan sát sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, không thay thế hoàn toàn cho việc chẩn đoán chuyên môn. Việc can thiệp sẽ giúp trẻ cải thiện tình trạng ngôn ngữ, và phát triển toàn diện hơn.

>>>Tham khảo thêm: Trẻ chậm nói nên bổ sung gì đầy đủ dưỡng chất?

Lưu ý khi thực hiện bài test trẻ chậm nói

Bài kiểm tra chậm nói được thiết kế khá đơn giản, giúp phụ huynh dễ dàng thực hiện tại nhà sau khi đã được các chuyên gia hướng dẫn. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác nhất, cha mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây để tránh sai sót không đáng có.

1. Chọn bài kiểm tra phù hợp với độ tuổi của trẻ

Một trong những yếu tố quan trọng nhất là chọn đúng bài kiểm tra theo độ tuổi của trẻ. Mỗi bài kiểm tra được thiết kế riêng biệt cho từng giai đoạn phát triển ngôn ngữ khác nhau. Việc áp dụng sai bài kiểm tra cho lứa tuổi, có thể dẫn đến kết quả không chính xác và làm giảm tính hiệu quả của quá trình đánh giá.

2. Thực hiện bài kiểm tra theo hướng dẫn chi tiết

Khi thực hiện bài kiểm tra, phụ huynh nên làm theo từng bước hướng dẫn và trả lời các câu hỏi một cách rõ ràng. Việc đánh dấu câu trả lời ngay trong quá trình kiểm tra sẽ giúp dễ dàng tổng hợp kết quả hơn. Thông thường, các câu trả lời “có” sẽ được tính 1 điểm và “không” là 0 điểm, tuy nhiên mỗi bài kiểm tra có thể có quy định riêng về cách đánh giá.

3. Tổng hợp và so sánh kết quả sau khi hoàn thành

Sau khi hoàn thành tất cả các câu hỏi, cha mẹ nên tổng kết điểm dựa trên các câu trả lời của trẻ. Mỗi bài kiểm tra sẽ có ngưỡng điểm cụ thể để xác định mức độ chậm nói. Khi so sánh kết quả với ngưỡng điểm đó, phụ huynh có thể nhận biết được liệu con mình có dấu hiệu chậm nói và mức độ của vấn đề này có cao không.

4. Kiên nhẫn và tạo môi trường thoải mái cho trẻ

Để có kết quả đánh giá chính xác, phụ huynh cần đảm bảo trẻ được kiểm tra trong môi trường thoải mái và không căng thẳng. Kiên nhẫn là yếu tố quan trọng khi thực hiện bài kiểm tra, tránh gây áp lực cho trẻ và giúp trẻ phản ứng tự nhiên hơn trong các tình huống.

Nếu kết quả cho thấy dấu hiệu chậm nói, cha mẹ nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia, bác sĩ Nhi khoa để có phương pháp can thiệp kịp thời, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện.

Nếu có nhu cầu đặt lịch khám, tư vấn và điều trị ở trẻ nhỏ, quý phụ huynh có thể liên hệ đến khoa Nhi, PlinkCare, theo các cách sau:

Nhận biết và theo dõi các mốc phát triển ngôn ngữ ở trẻ, là một phần quan trọng trong quá trình nuôi dạy con cái. Bài test trẻ chậm nói là một trong những công cụ, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Từ đó, có biện pháp can thiệp phù hợp để giúp trẻ vượt qua khó khăn, và cải thiện khả năng giao tiếp cho trẻ.