13 bài tập chữa trượt đốt sống lưng và những điều cần tránh

Những dấu hiệu khi bị trượt đốt sống lưng

Trượt đốt sống thắt lưng được chia làm 4 độ dựa trên phim X quang cột sống thắt lưng (nghiêng): Độ I trượt ¼ bề rộng thân đốt sống, độ II trượt ½ bề rộng thân đốt sống, độ III trượt ⅔ bề rộng thân đốt sống, độ IV trượt toàn bộ bề rộng thân đốt sống. Trượt từ độ II trở lên thường phải can thiệp phẫu thuật, ngoài ra đánh giá độ chắc của cột sống cũng là yếu tố có quyết định phẫu thuật hay không trên bệnh nhân trượt đốt sống.

>>>Tham khảo: Dấu hiệu đốt sống bị trượt ra trước

Trong giai đoạn đầu, người bệnh thường không xuất hiện triệu chứng hoặc chỉ gặp những cơn đau lưng thoáng qua.

Đối với giai đoạn đau thắt lưng, bệnh nhân thường bị đau lưng nhiều, đau khi di chuyển, đứng lâu, khi cúi ngửa cột sống. Sau đó, triệu chứng đau lưng lan xuống tới mông, đùi, cẳng chân và bàn chân; đôi khi kèm theo tê, đau tăng lên khi ho và hắt hơi. Tình trạng đau tăng khi cột sống phải chịu lực, thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

Ngoài ra, người bệnh còn gặp nhiều khó khăn khi chuyển đổi tư thế từ ngồi sang đứng. Một số trường hợp có thể cảm nhận được sự trượt của đốt sống khi cúi hoặc ngửa người.

Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh thay đổi tư thế và dáng đi, xuất hiện triệu chứng co cứng cơ tại thắt lưng và căng cơ ở mặt trong đùi, đi hơi khom lưng về phía trước, có thể đi kèm tình trạng vẹo cột sống sang một bên.

Theo thời gian, người bệnh sẽ bị đau cột sống thắt lưng mạn tính theo từng đợt, đau theo cơn. Tần suất xuất hiện cơn đau do trượt đốt sống ngày càng dày đặc. Các triệu chứng sẽ được cải thiện rõ rệt khi bệnh nhân dùng áo nẹp cột sống.

Khi được thăm khám ở tư thế đứng, người bệnh có các dấu hiệu cong vẹo cột sống hay khi ưỡn quá mức để giúp đỡ đau. Đây là những triệu chứng đặc trưng, có ý nghĩa trong chẩn đoán tình trạng trượt đốt sống.

Ngoài ra, người bệnh còn có dấu hiệu đau cách hồi: khi di chuyển, phải ngừng lại, hết đau rồi mới tiếp tục đi; đi kèm những triệu chứng tê bì, căng đau hai chân khi di chuyển. Triệu chứng này thường không xuất hiện khi đạp xe. Đây là dấu hiệu quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt với tình trạng thoát vị đĩa đệm.

Lợi ích của các bài tập đối với người bị trượt đốt sống lưng

Khi người bệnh luyện tập thường xuyên theo chỉ dẫn từ bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ nhận được những lợi ích từ các bài tập như: (2)

• Tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ ở lưng, hông và mông. Các nhóm cơ khỏe sẽ giúp cột sống phục hồi tốt hơn, ngăn ngừa các tổn thương về sau.
• Giúp xương cột sống trượt trở lại vị trí ban đầu
• Tăng cường lưu thông máu tới khu vực bị ảnh hưởng
• Giúp người bệnh duy trì cân nặng hợp lý (thừa cân, béo thì có thể tạo thêm nhiều áp lực lên cột sống)

Các bài tập chữa trượt đốt sống lưng hiệu quả cho người bệnh

Người bệnh nên thực hiện các bài tập chậm rãi, không cố gắng quá mức. Duy trì hít thở đều trong suốt quá trình tập và những triệu chứng bất thường không trầm trọng hơn. Thực hiện đều đặn các bài tập 2-3 lần/ngày. (3)

1. Bài tập xoay chậu ra phía sau

• Người bệnh nằm ngửa, co hai gối
• Hai tay đặt dưới hông, đè phần hông sát xuống sàn tập sao cho hông chạm tay, giữ lại, sau đó thả lỏng.

2. Ép gối tới ngực từng chân

• Người bệnh nằm ngửa, duỗi thẳng hai đầu gối
• Lấy một hoặc hai tay kéo một chân về phía ngực tới khi cảm thấy căng vùng thắt lưng cùng bên.

3. Ép gối tới ngực hai chân

• Người bệnh nằm ngửa, duỗi thẳng hai gối
• Dùng hai tay kéo hai chân về phía ngực. Bạn có thể đặt hai tay ở dưới nhượng chân tới khi cảm thấy căng tại vùng thắt lưng, giữ lại, sau đó thả lỏng chân.

4. Bài tập trượt tường (wall slide)

• Người bệnh đứng tựa lưng sát tường, hai chân rộng bằng vai
• Hai tay đặt lên hông, đè lưng vào tường rồi trượt xuống tới khi hai gối co, giữ lại, rồi từ từ trở về tư thế bắt đầu.

5. Bài tập duỗi thắt lưng

• Người bệnh đứng thẳng, hai tay đặt sau thắt lưng
• Từ từ ngả lưng về sau tới ngưỡng chịu được, giữ lại, trở về tư thế đứng ban đầu
• Kéo giãn nhóm cơ hai bên thân mình
• Người bệnh ngồi trên sàn nhà, duỗi thẳng hai chân

Bắt chéo chân này qua chân kia, từ từ xoay thân về bên chân bắt chéo và tay đặt sau lưng. Nếu chưa cảm thấy căng tại phía bên thân mình đối diện có thể nhìn về phía vai đang xoay, giữ nguyên tư thế, sau đó trở về tư thế ngồi ban đầu.

6. Bài tập kéo giãn nhóm cơ dựng sống và cơ lưng dưới

• Người bệnh quỳ 4 điểm, hai tay vuông góc với vai, hai gối vuông góc với hông
• Từ từ trượt hai tay ra trước, hạ mông xuống chạm gót, tới khi cảm thấy lưng duỗi thẳng, giữ nguyên tư thế, rồi quay về tư thế quỳ ban đầu.

7. Kéo giãn cơ đùi sau (hamstring)

• Người bệnh nằm ngửa, duỗi thẳng hai gối
• Sử dụng khăn dài hay dây cao su kéo từng chân về phía ngực, giữ đầu gối thẳng tới khi cảm thấy căng tại khu vực sau chân và đùi.

8. Kéo giãn nhóm cơ gập hông

• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa sát cạnh bàn
• Kéo một chân sát vào ngực, chân kia thòng ra khỏi giường, hạ xuống với đầu gối hơi co tới khi cảm thấy căng tại mặt trước đùi, giữ nguyên tư thế, sau đó quay về tư thế nằm ban đầu.

9. Bài tập bắc cầu (bridging)

• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa, co hai gối
• Hai chân nhân xuống sàn, nhấc hông lên khỏi mặt sàn tới khi chân thẳng hàng với vai, giữ nguyên tư thế, sau đó hạ xuống và thư giãn.

10. Tập mạnh cơ bụng

• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa, co hai gối
• Tư từ nâng đầu và vai khỏi mặt sàn, hai tay cố gắng chạm đến đầu gối, giữ nguyên tư thế, sau đó quay về tư thế nằm ban đầu

11. Bài tập ổn định lõi cơ bản (core stabilization)

• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa, co hai gối, hít thở đều
• Hít vào khi thở ra thì hóp bụng vào, đẩy lên trên
• Bài tập ổn định cột sống lưng dưới
• Người bệnh bắt đầu với tư thế nằm ngửa, một chân co và một chân duỗi; hít thở đều
• Từ từ hóp bụng, nâng chân duỗi lên cao một góc khoảng 50-60°, giữ nguyên tư thế, rồi từ từ hạ xuống trở về mặt sàn

12. Bài tập ổn định toàn bộ cột sống

• Người bệnh bắt đầu với tư thế quỳ với hai tay và hai chân trên sàn, hít thở đều
• Từ từ hóp bụng, nâng một tay lên cao ngang vai, giữ thăng bằng, sau đó nâng chân đối bên lên cao ngang hông với phần gối duỗi thẳng; giữ nguyên tư thế khoảng vài giây, sau đó trở về tư thế bắt đầu.

13. Bài tập ổn định lõi nâng cao (plank)

• Người bệnh nằm sấp, chống hai khuỷu tay xuống sàn vuông góc với vai, hai bàn chân khép với phần gối duỗi thẳng
• Từ từ nâng toàn bộ thân mình lên cao sao cho đầu, thân và hai chân nằm trên một đường thẳng, giữ nguyên tư thế lâu nhất có thể (trên 30 giây) cho tới khi hai bả vai khép vào nhau hoặc bụng hạ xuống thấp hoặc cảm thấy run toàn thân.

Những điều cần tránh khi thực hiện bài tập cho người bị trượt đốt sống lưng

1. Vặn hoặc uốn cong thắt lưng

Các bài tập xoắn hay uốn cong thắt lưng có thể giúp tăng cường cơ lõi và cơ lưng. Tuy nhiên, người bệnh nên tránh thực hiện các bài tập đòi hỏi cơ thể quá xoắn hay uốn cong lưng. Vì những bài tập này có thể khiến lưng đau, gây tổn thương thêm. (4)

2. Nâng tạ nặng

Khi tập nâng tạ, người bệnh phải kéo căng lưng nhiều hơn, đặc biệt là ở vùng lưng dưới. Điều này có thể dẫn tới trượt đĩa đệm cột sống.

3. Bài tập có cường độ vận động mạnh

Duy trì vận động khi bị trượt đốt sống là điều rất quan trọng. Tuy nhiên, người bệnh nên tránh những vận động quá mạnh có thể làm chậm quá trình lành vết thương, gây tổn thương cột sống nặng hơn. Vì khi bị trượt đốt sống, lưng rất dễ bị tổn thương. Người bệnh cần cẩn thận chọn lựa những bài tập phù hợp, tốt cho cột sống.

Lưu ý của bác sĩ

Tập khi trượt đốt sống thắt lưng độ I, trượt từ độ II trở lên cần tham khảo ý kiến bác sĩ phục hồi chức năng vì có nhiều nguy cơ tăng chèn ép vào các rễ thần kinh và chùm đuôi ngựa. Bên cạnh đó, người bệnh nên bảo vệ cột sống bằng đai cột sống lưng khi đi đường xa, phải đứng, đi, ngồi quá lâu.

Một số lưu ý khi thực hiện những bài tập vận động hiệu quả hơn:

• Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để tìm ra những bài tập phù hợp
• Khi thực hiện các bài tập yêu cầu phải nằm xuống mặt sàn, bạn có thể dùng thảm tập để ngăn chặn các chấn thương nhỏ và tránh trượt ngã.
• Người bệnh có thể cần tới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu để thực hiện chính xác các bài tập phục hồi
• Trước khi tập, bạn nên khởi động thật kỹ để tránh chấn thương
• Dùng giày và đồ tập phù hợp

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống PlinkCare, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; BS.CKII Nguyễn Xuân Thắng; ThS Trần Văn Dần; BS.CKI Đỗ Thị Hồng Ánh; BS.CKI Đào Văn Hoàn; BS.CKI, Lê Văn Tâm; BS Đặng Ngọc Minh Thùy; BS.CKI Huỳnh Hoàng Anh; BS Trịnh Thị Ngọc Lan; BS Nguyễn Đỗ Vũ; BS.CKI  Cát Hồng Hà; BS Mai Thị Chi Mai; BS.CKI Trần Thị Thu Hương; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

PlinkCare còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Phần lớn các bài tập chữa trượt đốt sống lưng nói trên đều mang lại nhiều kết quả tích cực cho người bệnh. Vì chúng sẽ giúp giảm đau và tăng cường sự dẻo dai, linh hoạt cho cột sống. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, người bệnh chỉ nên tập luyện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu.