Áp xe cơ do vi khuẩn có nguy hiểm không? Cách điều trị thế nào?

Áp xe cơ là gì?

Áp xe cơ là một biến chứng của viêm cơ, xảy ra khi người bệnh trì hoãn điều trị viêm cơ nhiễm trùng, hoặc điều trị không triệt để, diễn tiến thành túi mủ kích thước to. Áp xe cơ ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của cơ. Triệu chứng rõ ràng nhất là giảm tầm vận động, gây đau nhức, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Vi khuẩn phổ biến gây nhiễm trùng cơ và áp xe cơ là vi khuẩn tụ cầu vàng – Staphylococcus, và những vi khuẩn khác như lậu cầu, phế cầu. Vi khuẩn thường thâm nhập vào hệ cơ thông qua vết thương hở/ vết trầy xước, côn trùng cắn, hoặc ảnh hưởng từ chấn thương mô mềm gần bó cơ. (1)

Hệ cơ trong cơ thể bao gồm 3 nhóm cơ: Cơ tim, cơ xương (cơ vân) và cơ trơn. Trong đó, cơ vân là nhóm cơ lớn nhất, cũng là nhóm cơ hoạt động độc lập với 2 nhóm cơ còn lại. Cơ xương thực hiện những chuyển động có chủ đích, dưới điều khiển của hệ thần kinh trung ương.

Nhiễm trùng nặng tạo ổ áp xe có thể xảy ra ở bất cứ bó cơ nào. Tuy nhiên, cơ tứ đầu đùi hoặc những cơ lớn có tỷ lệ bị áp xe cao hơn những cơ khác. Đặc biệt, những cơ nằm tại các vị trí gần vùng có vết thương mở ngoài da, gần cơ quan đang bị nhiễm trùng… có nguy cơ bị nhiễm khuẩn cao hơn. Nếu không được điều trị kịp thời, ổ nhiễm trùng sẽ tiến triển thành túi áp xe cơ do vi khuẩn.

Triệu chứng áp xe cơ do vi khuẩn

Triệu chứng áp xe cơ thường kéo dài từ 10 – 21 ngày, gây giảm tầm vận động tại bộ phận nhiễm trùng, đi kèm tình trạng suy nhược cơ thể (do nhiễm trùng gây suy yếu hệ miễn dịch). (2)

1. Đau nhức dữ dội

Đau cơ là một trong những biểu hiện đặc trưng của viêm cơ. Cơn đau đến từ bắp thịt, cơ chứ không phải đau xương, khớp. Ở mức độ áp xe nặng, cơn đau nhức tăng khi hoạt động nhóm cơ nhiễm trùng, khiến người bệnh ngại di chuyển.

2. Sưng tấy, có mủ

Vị trí bị viêm cơ có biểu hiện sưng lên, khi chạm vào sẽ thấy nóng đau và cảm giác lỏng lẻo, lùng bùng do bên trong là túi dịch mủ.

3. Sốt

Cơ bị áp xe do vi khuẩn gây sốt là báo hiệu tình trạng nhiễm trùng đang lan rộng, mức độ tổn thương của bó cơ vân cũng nghiêm trọng hơn. Người bệnh cần nhanh chóng đi khám để được chọc hút dịch mủ, ngăn ngừa tổn thương diễn tiến. Đồng thời, tiếp nhận điều trị, ngăn biến chứng phức tạp.

4. Giảm khả năng vận động

Cơn đau nhức cơ trở nên rõ ràng hơn khi người bệnh cố gắng cử động bó cơ nhiễm trùng. Viêm cơ do áp xe cũng gây ra tình trạng đau khớp vào buổi sáng sớm, hoặc sau một thời gian dài bất động. Cơn đau có thể kéo dài từ vài tiếng đến cả ngày. Người bệnh có thể massage và co duỗi khớp nhẹ nhàng để giảm thiểu triệu chứng. Tuy nhiên, cơn đau khớp gây giảm khả năng vận động kéo dài, không thể thuyên giảm dù đã thực hiện các biện pháp điều trị tại nhà, người bệnh cần thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

5. Một số triệu chứng khác

Áp xe cơ có thể gây ra các vấn đề về suy giảm sức khỏe chung. Khi vi khuẩn gây hại xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ tấn công hệ miễn dịch, gây ra những cơn đau nhức tại cơ bắp,  người bệnh gặp nhiều khó khăn trong vận động. Một số triệu chứng suy nhược cơ thể có thể xảy ra như:

• Mệt mỏi
• Sốt cao, có/ không kèm ớn lạnh
• Nhức đầu
• Buồn nôn và nôn
• Chán ăn

Nguyên nhân gây áp xe cơ do vi khuẩn

Hơn 90% trường hợp áp xe cơ là nhiễm trùng vi khuẩn Staphylococcus Aureus (vi khuẩn tụ cầu vàng) (3). Vi khuẩn tụ cầu vàng là một phần của hệ vi sinh vật sinh sống trên da hoặc trong mũi con người. Khi xâm nhập vào bên trong cơ thể, vi khuẩn sẽ gây nhiễm trùng các cơ quan bên trong, bao gồm hệ cơ bắp. Những vi khuẩn khác cũng có thể gây bệnh bao gồm: liên cầu khuẩn, vi khuẩn yếm khí, phế cầu, lậu cầu…

Áp xe cơ do nhiễm khuẩn cũng có thể đến từ nguyên nhân khác như bệnh đái tháo đường, sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch, suy thận…

Ngoài ra, những nguyên nhân thứ phát gây ra nhiễm trùng, áp xe cơ bao gồm:

• Các bệnh lý nhiễm trùng đường tiêu hóa
• Viêm đốt sống, viêm tủy
• Biến chứng hậu phẫu của các phẫu thuật khớp háng, đặc biệt có đặt ống thông ngoài màng cứng
• Chứng phình động mạch chủ nhiễm trùng
• Áp xe thận

Áp xe cơ có nguy hiểm không?

Áp xe cơ có tiên lượng điều trị tốt nếu can thiệp y khoa kịp thời. Phần lớn người bệnh chỉ cần điều trị nội khoa một thời gian tùy vào độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, nếu áp xe cơ là biến chứng từ nhiễm trùng viêm cơ thì việc trì hoãn điều trị sẽ làm tăng nguy cơ bệnh diễn tiến phức tạp.

1. Lây lan nhiễm trùng

Nhiễm trùng, áp xe cơ không điều trị sớm sẽ nhanh chóng lây lan sang các cơ quan lân cận. Tăng nguy cơ nhiễm trùng máu lan tỏa và các bệnh lý nhiễm trùng, gây khó khăn cho điều trị.

2. Hoại tử cơ

Nếu tình trạng áp xe ở cơ do vi khuẩn kéo dài, tổn thương của bó cơ ngày càng tăng lên, nguy cao dẫn đến hoại tử cơ.

3. Sốc nhiễm khuẩn

Sốc nhiễm khuẩn xảy ra khi tình trạng áp xe trở nặng. Ở giai đoạn nguy hiểm này, người bệnh sẽ đối mặt với nguy cơ suy đa tạng, tụt huyết áp và những vấn đề về rối loạn chức năng tim mạch.

Bị áp xe cơ do vi khuẩn khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu thấy phần da ở vị trí viêm cơ có tình trạng lỏng lẻo như chứa nước bên trong, người bệnh nên nhanh chóng đến bệnh viện để thực hiện chọc hút dịch mủ. Các triệu chứng của áp xe cơ do vi khuẩn thường kéo dài từ 10 – 21 ngày, trong thời gian này, người bệnh có thể thực hiện một số biện pháp kiểm soát triệu chứng tại nhà như chườm nóng, chườm đá, tập các bài tập cải thiện chức năng cơ… Nếu các triệu chứng này kéo dài hơn 20 ngày, hoặc có xu hướng nặng lên nhanh chóng, người bệnh cần được điều trị với phác đồ phù hợp.

Ngoài ra, một số triệu chứng nguy hiểm khác của tình trạng cơ bị áp xe, cảnh báo người bệnh cân nhanh chóng đi khám:

• Sốt cao trên 38 độ, có kèm rét
• Nhịp tim nhanh
• Khó thở
• Cơn đau cơ bắp dữ dội, vượt ngưỡng chịu đựng
• Sưng tấy lan rộng
• Chảy mủ từ vị trí áp xe
• Lú lẫn, mất ý thức.

Phương pháp chẩn đoán áp xe cơ do nhiễm khuẩn

Những phương pháp chẩn đoán áp xe cơ do vi khuẩn bao gồm:

• Khám thực thể: Bước đánh giá đầu tiên để bác sĩ tìm hiểu các thông tin bệnh sử và biểu hiện lâm sàng của người bệnh. Sau khi có cái nhìn tổng quan về tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn nhằm đưa chẩn đoán.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng nhiễm trùng tại bó cơ.
• Chọc hút dịch mủ: Bác sĩ dùng kim tiêm chuyên dụng để lấy dịch mủ tại vùng áp xe để đi phân tích nhằm tìm ra nguyên nhân và phương hướng điều trị tối ưu.
• Chẩn đoán hình ảnh: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh bao gồm: chụp X-quang, chụp CT, chụp MRI… giúp bác sĩ xác định rõ vùng cơ viêm, hình dáng bó cơ để đánh giá tiên lượng bệnh.

Phương pháp điều trị áp xe cơ do nhiễm khuẩn

1. Kháng sinh

Dùng thuốc kháng sinh qua được tiêm tĩnh mạch hoặc uống là một trong những phương pháp ưu tiên trong điều trị áp xe cơ. Thuốc kháng sinh hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn, đồng thời giúp chống viêm và giảm đau cho người bệnh. (4)

Tùy thuộc vào loại vi khuẩn, nguyên nhân nhiễm trùng và mức độ tổn thương của bó cơ mà bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh, liều lượng và thời gian sử dụng.

2. Rạch và dẫn lưu

Thủ thuật rạch và dẫn lưu được chỉ định cho những tình trạng áp xe kích thước không quá lớn hoặc sâu. Bác sĩ sẽ tiêm tê vùng da có áp xe, phá vỡ túi dịch mủ và loại bỏ dịch mủ. Trước và sau khi rạch dẫn lưu, người bệnh được dùng thuốc kháng sinh để phòng ngừa tình trạng suy giảm miễn dịch trong lúc điều trị.

3. Thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau được kê cho người bệnh sau khi đã điều trị rạch và dẫn lưu để giảm mức độ đau vết thương. Nếu người bệnh xuất hiện cơn đau cứng khớp, bác sĩ cũng sẽ kê thêm thuốc để giảm nhẹ triệu chứng.

4. Nghỉ ngơi

Nghỉ ngơi là điều tiên quyết trong điều trị áp xe cơ. Người bệnh cần giảm tần suất hoạt động chân, giảm các áp lực lên vị trí có áp xe. Đồng thời, thực hiện những biện pháp điều trị bảo tồn như massage, chườm nóng khi cơn đau cấp tính bùng phát, bổ sung các chất có lợi cho cơ xương khớp như vitamin E, chống oxy hóa, đạm…

Áp xe cơ do vi khuẩn có tự hết không?

Áp xe cơ không thể tự hết nếu túi mủ đã hình thành bên trong bó cơ vân. Để điều trị triệt để, cần thực hiện rạch và dẫn lưu để làm sạch dịch mủ. Nếu trì hoãn điều trị, túi mủ dịch lớn dần theo thời gian, tăng mức độ rủi ro và gây khó khăn cho việc điều trị sau này.

Cách phòng ngừa bị áp xe cơ do vi khuẩn

Áp xe cơ do vi khuẩn phần lớn là biến chứng của tình trạng nhiễm trùng cơ nhưng không điều trị hoặc điều trị không triệt để. Vì vậy, để phòng ngừa, người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu của nhiễm trùng cơ, tuân thủ phác đồ điều trị đến khi bệnh khỏi hoàn toàn. Đồng thời, kết hợp với các biện pháp cải thiện tại nhà để tối ưu hóa hiệu quả điều trị.

Bên cạnh đó, chủ động phòng tránh nhiễm trùng cơ áp xe cơ do vi khuẩn bằng các thói quen tốt cho cơ xương khớp bao gồm:

• Duy trì tập thể dục tối thiểu 2 lần/tuần. Tập xen kẽ các bài tăng sức mạnh cơ bắp chân và bài tập sức bền để tăng sức đề kháng.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ.
• Vệ sinh vết thương ngoài da bằng nước muối sinh lý mỗi ngày, đến khi vết thương khô lại.
• Bổ sung các nhóm vitamin và khoáng chất tốt cho cơ xương khớp như canxi, vitamin D. Đồng thời, xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng 3 nhóm chất chính là tinh bột, đạm và chất béo tốt.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Áp xe cơ do vi khuẩn là kết quả của bệnh nhiễm trùng cơ không được điều trị triệt để. Cơ vân bị tổn thương lâu ngày dần hình thành túi mủ. Người bệnh cần đi khám sớm để được can thiệp kịp thời, bao gồm rạch và dẫn lưu túi áp xe, kết hợp uống thuốc kháng sinh để cải thiện tình trạng viêm nhiễm, tránh biến chứng, thậm chí gây sốc nhiễm khuẩn đe dọa đến tính mạng người bệnh.