Nang ruột đôi: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phòng ngừa

Nang ruột đôi là gì?

Nang ruột đôi là một tổn thương dạng nang hình ống hoặc hình cầu nằm trên đường tiêu hóa. Đây là tổn thương hiếm gặp, có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào thuộc hệ tiêu hóa, nhưng phổ biến nhất là hồi tràng, hỗng tràng, kế đến là đại tràng, dạ dày và tá tràng. Nang ruột đôi gây ra tình trạng tiết dịch, viêm nang, biểu hiện lâm sàng bởi triệu chứng đau bụng.

Nang ruột đôi được chia thành 2 dạng là dạng nang và dạng hình ống, có cấu trúc tương tự như phần ruột lân cận. Đồng nghĩa tổn thương này cùng với phần ruột có chung một nguồn cung cấp máu. Lớp niêm mạc của nang tương đồng với niêm mạc của đường tiêu hóa. Việc có liên quan mật thiết với phần ruột khỏe mạnh cũng là nguyên nhân trực tiếp gây ra những bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm khác. Những biến chứng thường gặp do bệnh lý này gây ra là: xuất huyết tiêu hóa, viêm loét, tắc ruột, thủng ruột,…

Theo thống kê y khoa, nang ruột đôi là tổn thương bẩm sinh ở hệ tiêu hóa hiếm gặp với tần suất 1/4.500, vị trí thường xảy ra nhất là ở hồi tràng, hỗng tràng, kế đến là đại tràng, dạ dày và tá tràng. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ nam mắc dị tật bẩm sinh này cao hơn trẻ nữ.

Nang ruột đôi gây ra những ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của trẻ, thậm chí là đe dọa đến tính mạng. Siêu âm chỉ có thể chẩn đoán khoảng 30% trường hợp thai nhi có tình trạng nang ruột đôi bẩm sinh. Việc chẩn đoán và điều trị sớm có ý nghĩa rất lớn đến sức khỏe của trẻ. Bố mẹ cần lưu ý đến dị tật bẩm sinh này để kịp thời phát hiện và sớm đưa trẻ đến cơ sở y tế can thiệp y khoa. (1)

Nguyên nhân gây nang ruột đôi

Căn nguyên trực tiếp gây ra bệnh lý nang ruột đôi vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng, bệnh có liên quan đến sự sai lệch trong quá trình hình thành phôi thai, đặc biệt là tuần thứ 4 đến tuần thứ 8 của thai kỳ. Bởi vì lớp niêm mạc của phần nang này có cấu trúc giống với phần liền kề của đường tiêu hóa vì thế nhiều giả thuyết cho rằng, sự bất thường này xảy ra trong quá trình tái tạo ống tiêu hóa hoặc sự tồn tại và kết đôi một phần đường tiêu hóa trong thời kỳ phôi thai.

Ngoài ra, một số lý do được cho là nguyên nhân gây ra nang ruột đôi bao gồm:

• Bất thường trong phân tách dây sống có liên quan đến dị tật đốt sống và nang ruột đôi.
• Sai sót trong quá trình tái thông đường tiêu hóa dẫn đến hình thành nang.
• Sự xuất hiện của túi thừa phôi song song với sự phát triển của đường tiêu hóa ở thai nhi.

Triệu chứng nang ruột đôi

Triệu chứng của bệnh nang ruột đôi thường xảy ra trong vòng 2 năm đầu đời của trẻ với biểu hiện lâm sàng đa dạng, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ, thậm chí tiềm ẩn nhiều mối đe dọa đến sức khỏe khi lớn.

Triệu chứng thường gặp ở người trưởng thành là đau bụng do nang tiết dịch nhưng không thoát ra được gây nang căng to hoặc do viêm nang. Ngoài ra, những triệu chứng nang ruột đôi còn phụ thuộc vào vị trí của nang ở đường tiêu hóa như:

• Nang ruột đôi tại ruột trước: Gây khó nuốt, nôn ói, đau bụng vùng thượng vị và xuất huyết tiêu hóa trên. Ngoài ra, nang ruột đôi có thể gây chèn ép các cấu trúc xung quanh như một khối u lớn tại vùng cổ gây ra triệu chứng khó thở, thở rít, ho,…
• Nang ruột đôi tại ruột giữa: Gây đau bụng, sờ bụng thấy có khối u, buồn nôn và nôn. Ngoài ra, có thể biểu hiện xuất huyết tiêu hóa trên, đau bụng cấp tính do lồng ruột hoặc xoắn ruột.
• Nang ruột đôi tại ruột sau: Tương tự như nang tại ruột giữa với triệu chứng đau bụng, xuất huyết tiêu hóa. Ngoài ra, bệnh có thể gây ra tình trạng tắc ruột với những biểu hiện lâm sàng như đau bụng từng cơn, chướng bụng, nôn ói, không trung đại tiện được,…

Chẩn đoán bệnh nang ruột đôi

Bệnh nang ruột đôi có những triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác, do vậy chỉ việc dựa vào biểu hiện lâm sàng thường không đem lại giá trị chẩn đoán cao. Bác sĩ thường chỉ định các cận lâm sàng đặc biệt là phương tiện hình ảnh học để xác định tổn thương nang ruột đôi trên đường tiêu hóa của người bệnh. Những phương tiện giúp chẩn đoán nang ruột đôi bao gồm: (2)

• Chụp X-quang bụng: cung cấp hình ảnh hỗ trợ chẩn đoán và xác định vị trí nang ruột đôi.
• Siêu âm bụng: phương tiện không xâm lấn với hình ảnh đặc hiệu của nang ruột đôi trên siêu âm là tổn thương dạng nang gồm 5 lớp tăng âm và giảm âm xen kẽ nhau.
• Siêu âm nội soi: không chỉ xác định được vị trí khối u nang mà còn giúp phát hiện những tổn thương tại khu vực xuất hiện nang ruột đôi. Bác sĩ cũng có thể dựa vào những hình ảnh cung cấp từ siêu âm nội soi để tiên lượng tình trạng bệnh cũng như đưa ra phương pháp điều trị chính xác.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT-scan): giúp xác định vị trí của nang. Khi nghi ngờ nang ruột đôi tại trực tràng, chụp cắt lớp vi tính không được ưu tiên vì có giá trị chẩn đoán không cao.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): cung cấp những hình ảnh có giá trị giúp chẩn đoán chính xác những tổn thương nang ruột đôi, đặc biệt tổn thương nằm ở ruột sau như trực tràng.

Khi chẩn đoán bệnh lý nang ruột đôi, bác sĩ cần chẩn đoán loại trừ những bệnh lý có triệu chứng tương tự như giãn đại tràng bẩm sinh, bệnh túi thừa Meckel, các tổn thương nang trong ổ bụng và lồng ngực,…

Biến chứng của nang ruột đôi

Tuy nang ruột đôi là một bệnh lý hiếm gặp nhưng cũng gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Một số biến chứng của nang ruột đôi như:

• Tăng kích thước nang gây chèn ép cơ quan khác
• Xuất huyết tiêu hóa
• Xoắn ruột, lồng ruột, tắc ruột
• Thủng ruột gây viêm phúc mạc
• Tăng nguy cơ tiến triển ác tính

Tìm hiểu nang ruột đôi tá tràng phát triển gây tắc ruột và nhiều biến chứng khác

Điều trị nang ruột đôi

Bệnh lý nang ruột đôi ở trẻ em thường được chỉ định can thiệp phẫu thuật. Trường hợp người bệnh đã xuất hiện các triệu chứng lâm sàng rõ ràng thì can thiệp phẫu thuật sớm là cần thiết để ngăn chặn xuất hiện các biến chứng nguy hiểm khác.

Tùy vào tình trạng sức khỏe, mức độ nghiêm trọng và vị trí của nang ruột đôi mà bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp phẫu thuật mổ mở hay mổ nội soi. Phương pháp phẫu thuật nội soi được ưu tiên thực hiện cho người bệnh có đủ điều kiện sức khỏe vì những lợi ích mà phương pháp này mang lại như đường mổ nhỏ thẩm mỹ, ít đau sau mổ, người bệnh phục hồi nhanh.

Với phẫu thuật nội soi, nang ruột đôi được cắt bỏ an toàn tương tự như phẫu thuật mổ mở, đường tiêu hóa được phục hồi bằng dụng cụ ghim bấm chuyên dụng hoặc bằng chỉ khâu y khoa. Một số trường hợp, bác sĩ kết hợp phẫu thuật với dẫn lưu nang trong điều trị nang ruột đôi.

Trường hợp người bệnh nhập viện trễ khi các triệu chứng đã kéo dài, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hoặc đã gây ra các biến chứng, bác sĩ cần đánh giá tổn thương một cách toàn diện để đưa ra hướng điều trị tối ưu nhất.

Phòng ngừa nang ruột đôi

Nang ruột đôi là dị tật bẩm sinh ở trẻ em, có thể được chẩn đoán qua siêu âm thai định kỳ, tuy nhiên giá trị chẩn đoán chỉ khoảng 30%. Căn nguyên của bệnh đến nay vẫn chưa được xác định rõ, mối liên quan có thể kể đến là sự bất thường trong quá trình hình thành và phát triển thai nhi. Vì thế, không có biện pháp nào giúp phòng ngừa được bệnh lý nang ruột đôi.

Chủ động phòng bệnh bằng cách theo dõi sát sao sự phát triển thai nhi quá trình mang thai cũng như sức khỏe của trẻ. Khi phát hiện các bất thường cần kịp thời đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị sớm.

Điều trị nang ruột đôi ở giai đoạn sớm có thể được áp dụng những phương pháp ít xâm lấn nhưng mang lại hiệu quả cao, phòng ngừa bệnh tiến triển các biến chứng ảnh hưởng đến chức năng của hệ tiêu hóa sau này.

Thắc mắc thường gặp

1. Nang ruột đôi có nguy hiểm không?

Nang ruột đôi là bệnh lý khá nguy hiểm. Đây là tình trạng phần u nang hình ống gắn liền với phần ruột khỏe mạnh. Việc chung nguồn cung cấp máu khiến u nang gây ra tình trạng xuất huyết tiêu hóa cũng như một số biến chứng nguy hiểm khác như xoắn ruột, tắc ruột, thủng ruột,…

Những triệu chứng lâm sàng có thể gặp như đau bụng cấp tính, nôn ói, chán ăn… tình trạng kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe trầm trọng. Đặc biệt, đối tượng mắc bệnh thường là trẻ em, hệ miễn dịch non nớt, các triệu chứng sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

2. Khi nào gặp bác sĩ?

Điều trị nang ruột đôi sớm giúp tối ưu kết quả điều trị, hạn chế tổn thương các cơ quan lân cận, phòng tránh các biến chứng kéo dài do nang gây ra.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (PlinkCare Hà Nội) thuộc Hệ thống PlinkCare là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Bệnh ảnh hưởng đến chất lượng sống, sức khỏe tinh thần và thể chất của người bệnh. Do đó, người bệnh cần phải đến gặp bác sĩ ngay khi có những triệu chứng nghi ngờ về bệnh lý tiêu hóa nói chung và nang ruột đôi nói riêng.