Glocom góc mở là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Glocom góc mở là gì?

Glocom góc mở (Open-Angle Glaucoma) là tình trạng bệnh lý của thị thần kinh, tiến triển mạn tính, có sự tham gia của nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có yếu tố điển hình là sự chết của các tế bào hạch võng mạc. Lúc này, người bệnh có thể gặp các biểu hiện, teo lõm đĩa thị giác, tổn hại lớp sợi thần kinh võng mạc và tổn thương thị trường điển hình. Nhưng các yếu tố thường liên quan đến một tình trạng nhãn áp cao.

Bệnh glocom liên quan đến tổn thương các cấu trúc cho phép thủy dịch thoát ra ngoài. Có hai lối thoát để thủy dịch chảy ra bao gồm: lưới phân tử và dòng chảy qua màng bồ đào. Cả hai cấu trúc đều ở gần phía trước mắt, phía sau giác mạc. Theo đó, sự khác biệt giữa glocom góc mở và góc đóng phụ thuộc vào vị trí nào của đường dẫn lưu bị tổn thương.

Glocom góc mở nguyên phát xảy ra khi mạng lưới bè củng giác mạc bị tổn thương xơ hóa hoặc tắc nghẽn dẫn đến giảm lưu thông thủy dịch qua đó. Sự tắc nghẽn này gây ra áp lực tích tụ bên trong mắt, dần dần gây tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến giảm thị lực và mù lòa.

Phân loại bệnh glocom góc mở

Bệnh glocom góc mở được chia thành 2 loại:

1. Glocom góc mở nguyên phát

Glocom góc mở nguyên phát là tình trạng bệnh góc tiền phòng của mắt không bị đóng góc, nhưng vẫn có sự mất dần của các tế bào hạch võng mạc, đặc trưng bởi tổn hại thị trường và lõm gai thị. Nguyên nhân là do nhãn áp tăng cao, rối loạn vận mạch (gây chết các tế bào hạch võng mạc) hoặc do rối loạn chuyển hóa, dị ứng – miễn dịch…

2. Glocom góc mở thứ phát

Glocom góc mở thứ phát thuộc bệnh lý thần kinh do tăng nhãn áp được xác định bởi nhiều nguyên nhân. Trong đó, các nguyên nhân chính bao gồm: Glocom góc mở thứ phát liên quan tới nhiều bệnh khác nhau tại mắt, nguyên nhân có thể do tăng áp lực tĩnh mạch thượng củng mạc, chúng thường xuất hiện sau điều trị. Mỗi nhóm nguyên nhân đều có cơ chế sinh bệnh và phương pháp điều trị đặc thù riêng.

>> Tìm hiểu thêm về: Bệnh glocom thứ phát

Nguyên nhân gây bệnh glocom góc mở

1. Nguyên nhân nguyên phát

• Tắc nghẽn đường thoát thủy dịch khiến áp lực trong mắt tăng lên
• Di truyền chiếm tỷ lệ ít hơn 10% [2]
• Người bị cận thị thường dễ bị mắc glocom góc mở
• Người mắc các bệnh: Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc, đái tháo đường, tim mạch…

2. Nguyên nhân thứ phát

• Chấn thương mắt
• Đục thủy tinh thể
• Tắc nghẽn vùng bè
• Lạm dụng thuốc Corticosteroid
• Hội chứng giả bong bao hoặc phân rã sắc tố mống mắt

3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Bệnh glocom góc mở khá phổ biến hiện nay. Các yếu tố rủi ro bao gồm:

• Người lớn tuổi (> 40 tuổi)
• Tiền sử gia đình có người mắc glocom
• Bị tật khúc xạ: cận thị (> 4 diop), lão thị sớm
• Tăng nhãn áp, với mức nhãn áp nghi ngờ mắc bệnh là từ 22 – 25 mmHg [3] kèm triệu chứng
• Giác mạc mỏng
• Tiền sử mắc bệnh: Tăng huyết áp, huyết áp thấp, co thắt mạch trong bệnh lý mạch vành, tiểu đường, Raynaud (hội chứng), đau nửa đầu, mỡ máu tăng, rối loạn tuần hoàn máu, bệnh tuyến giáp…
• Chủng tộc: Bệnh xuất hiện ở người da đen nhiều hơn với (6,7%) và cũng khó điều trị hơn với người da trắng (1,9%) [4]. Các nước châu Âu, châu Mỹ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn châu Á.

Triệu chứng glocom góc mở

Bệnh glocom góc mở ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng sớm, cho đến khi bệnh đã gây tổn hại đến thị lực. Bao gồm:

• Hơi căng tức mắt
• Hơi lo lắng, căng thẳng thần kinh
• Tầm nhìn xuất hiện màn sương mỏng trước mắt
• Thị lực suy giảm, đôi khi mất thị lực ngoại vi
• Giác mạc có thể bị sưng hoặc phồng
• Đồng tử giãn ra đến kích thước trung bình không thay đổi khi tăng hoặc giảm ánh sáng
• Lòng trắng mắt bị đỏ
• Cảm giác buồn nôn
• Nhiều bệnh nhân không có dấu hiệu cơ năng nào, chỉ được phát hiện một cách tình cờ

Lưu ý: Các triệu chứng chủ yếu xuất hiện trong các trường hợp cấp tính ở bệnh tăng nhãn áp góc mở và góc đóng. Một số trường hợp bị tăng nhãn áp nhưng không có triệu chứng.

Bệnh glocom góc mở có nguy hiểm không?

Bệnh glocom góc mở nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể làm tổn thương dây thần kinh thị giác, mất thị lực và gây mù lòa. Trên thực tế, không có cách chữa hoàn toàn bệnh tăng nhãn áp góc mở, nhưng chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp bạn tránh được hầu hết các nguy cơ mất thị lực.

Đối tượng nào dễ bị mắc bệnh glocom góc mở?

• Người trên 40 tuổi [5]
• Trường hợp gia đình, người thân đã từng mắc bệnh glocom
• Người cận thị trên 4 diop hoặc bị lão thị

Chẩn đoán tình trạng glocom góc mở

Các phương pháp chẩn đoán bệnh glocom góc mở bao gồm:

• Khám thị trường: Kiểm tra tầm nhìn ngoại vi của người bệnh
• Soi đáy mắt: Nhằm phát hiện những bất thường ở mắt và đáy mắt
• Đo độ dày của giác mạc trung tâm và đo nhãn áp: Kiểm tra xem mắt có bị tăng nhãn áp hay không
• Trường hợp các bệnh thần kinh thị giác khác sẽ dùng phương pháp loại trừ

Các phương pháp chẩn đoán bệnh mới hơn có thể giúp xác định khách quan mức độ tổn thất của sợi thần kinh thị giác. Bao gồm:

• Soi đáy mắt bằng laser quét đồng tiêu
• Quét phân cực laser
• Chụp cắt lớp quang học

Phương pháp điều trị bệnh glocom góc mở

Các phương pháp điều trị glocom góc mở bao gồm: Hạ nhãn áp, sử dụng laser hoặc phẫu thuật. Mục đích điều trị là ngừng hoặc làm chậm quá trình tiến triển bệnh, giúp người bệnh bảo vệ thị lực và duy trì chất lượng cuộc sống.

>> Tham khảo thêm: Bệnh glôcôm có chữa được không?

1. Hạ nhãn áp

Hạ nhãn áp bằng việc sử dụng thuốc nhỏ mắt được cho là phổ biến và hiệu quả. Trong đó, prostaglandin có tác dụng giúp thủy dịch thoát ra tốt hơn, trong khi thuốc chẹn beta lại giúp mắt tiết ra ít chất lỏng hơn. Ngoài ra, bệnh nhân tham khảo và sử dụng một số thuốc khác:

• Sử dụng thuốc nhỏ mắt: Thuốc ức chế carbonic anhydrase (brinzolamide 1%, dorzolamide 2% …), thuốc cường phó giao cảm (pilocarpin, carbachol, physostigmine, …), thuốc ức chế β-giao cảm (timolol, carteolol, betaxolol …), các chế phẩm phối hợp (timolol/ brinzolamide, timolol/ latanoprost…
• Thuốc uống hoặc tiêm: Mannitol 10%, Acetazolamid, 20%, glycerol 50%…

2. Liệu pháp laser

• Tạo hình vùng bè (trabeculoplasty)
• Tạo hình bè chọn lọc (selective laser trabeculoplasty)

Điều trị laser cho tỷ lệ thành công ban đầu khá cao chiếm tới (70 – 80%) với mức độ giảm nhãn áp từ 30 – 40%. Tuy nhiên sự mất điều chỉnh nhãn áp sẽ tăng lên theo thời gian (5-10%). Sự thành công phụ thuộc vào tuổi của bệnh nhân, ở người trẻ kết quả thường kém hơn.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật glocom góc mở được chỉ định cho các trường hợp: Nhãn áp không ổn định, liên tục thay đổi sau khi đã điều trị bằng thuốc hoặc laser. Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp phẫu thuật phù hợp:

• Phẫu thuật cắt bè củng mạc
• Phẫu thuật lỗ rò
• Phẫu thuật đặt van dẫn lưu thủy dịch tiền phòng
• Laser quang đông thể mi

Cách phòng ngừa bệnh glocom góc mở

1. Chế độ sinh hoạt lành mạnh

Tăng nhãn áp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả ở người trẻ. Do đó, mọi người cần xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh để phòng tránh bệnh. Đặc biệt, không nên lạm dụng thuốc corticoid để nhỏ mắt. Khi gặp các vấn đề về mắt, không nên tự ý dùng thuốc, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

2. Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng

Đối với người chưa mắc bệnh hoặc đã bị bệnh glocom nên xây dựng chế độ ăn đủ dinh dưỡng. Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho mắt chứa omega 3, vitamin A, B, C, D… điển hình như: Cá hồi, cà rốt, việt quất, rau bina, cải bó xôi, bơ, dâu tây… giàu vitamin A có trong gan động vật, trứng, sữa, cá chép…

3. Thăm khám mắt định kỳ

Bệnh tăng nhãn áp góc mở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, vì vậy khám mắt thường xuyên là cách phát hiện bệnh sớm. Do đó, mọi người nên khám mắt định kỳ, nhất là với những người trên 40 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao.

Để đặt lịch khám bệnh với chuyên gia, bác sĩ nhãn khoa tại Trung tâm Mắt Công nghệ cao Tâm Anh thuộc PlinkCare hoặc cần tư vấn các vấn đề liên quan đến bệnh glocom hoặc các bệnh lý khác về mắt, quý khách vui lòng liên hệ:

Glocom góc mở là bệnh lý nguy hiểm cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh biến chứng gây mù lòa cho mắt. Người bệnh trong quá trình điều trị cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, cũng như xây dựng thói quen sinh hoạt, lối sống lành mạnh để có biện pháp phòng ngừa bệnh.