Bướu thận: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị

Vai trò của thận là gì?

Thận đóng vai trò quản lý lượng chất lỏng, cân bằng điện giải và các yếu tố khác giúp giữ cho môi trường bên trong cơ thể ổn định. Bên cạnh đó, thận còn thực hiện một loạt các chức năng khác như: (1)

• Bài tiết chất thải: thận lọc các chất thải khác nhau và loại bỏ chúng qua nước tiểu. Loại bỏ một lượng urê thừa do quá trình phân hủy protein axit uric, thuốc, các chất chuyển hóa khác.
• Tái hấp thu chất dinh dưỡng: tái hấp thu chất dinh dưỡng từ máu bằng cách sử dụng ống và vận chuyển chúng đến các cơ quan khác theo đường máu. Để cân bằng nội môi thận còn có nhiệm vụ tái hấp thu các sản phẩm khác. Các sản phẩm được tái hấp thu bao gồm: glucose axit amin bicacbonat nước photphat clorua, ion natri, magie và kali.
• Duy trì độ pH: ở người, phạm vi độ pH chấp nhận được là 7,35–7,45. Nếu pH thấp hoặc cao hơn phạm vi cho phép, cơ thể sẽ chuyển sang trạng thái toan máu hoặc kiềm huyết tương ứng, protein và enzyme bị phá vỡ, không thể hoạt động được nữa. Trong trường hợp nguy hiểm, điều này có thể gây tử vong. Thận và phổi giữ cho pH ổn định bằng cách điều hòa nồng độ carbon dioxide trong máu. Thận tái hấp thu và sản xuất bicarbonate từ nước tiểu, cân bằng pH và trung hòa axit. Thận có thể giữ lại bicarbonate nếu độ pH có thể chịu được và giải phóng nó nếu nồng độ axit tăng lên, bài tiết axit và tạo ra bicarbonat mới.
• Điều hòa huyết áp: thận chịu trách nhiệm điều chỉnh huyết áp khi cần, giúp huyết áp chậm hơn. Thận điều chỉnh áp suất trong chất lỏng ngoại bào, giải phóng chất co mạch angiotensin II. Cho nên bất cứ điều gì làm thay đổi huyết áp, bao gồm uống quá nhiều rượu, sử dụng thuốc lá và béo phì,… theo thời gian đều gây hại cho thận.

Ngoài ra, thận còn đóng vai trò giải phóng một số hợp chất quan trọng, bao gồm:

• Erythropoietin: giúp  kiểm soát quá trình tạo hồng cầu. Gan cũng sản xuất erythropoietin nhưng thận vẫn là cơ quan sản xuất chính.
• Renin: quản lý sự mở rộng của động mạch và thể tích huyết tương, dịch kẽ và bạch huyết. Bạch huyết là một chất lỏng chứa các tế bào bạch cầu, hỗ trợ hoạt động miễn dịch và dịch kẽ là thành phần chính của dịch ngoại bào.
• Calcitriol: chất chuyển hóa có hoạt tính nội tiết tố của vitamin D, làm tăng hàm lượng canxi hấp thu ở ruột và hàm lượng phốt pho tái hấp thu ở thận.

Bướu thận là bệnh gì?

Bướu thận là một khối hoặc một nhóm tế bào phát triển bất thường trên thận. U bướu có kích thước đa dạng từ nhỏ đến lớn, có thể là bướu ác tính hoặc lành tính.

Một số trường hợp tình cờ phát hiện bướu thận do khám tổng quát, kích thước bướu thường nhỏ. Trường hợp người bệnh xét nghiệm bướu thận khi có triệu chứng tiểu ra máu thì u bướu đã rất lớn, bắt đầu chèn ép các cơ quan xung quanh.

Mức độ ác tính của tế bào bướu thận được xác định bằng đặc điểm vi thể của chúng, tế bào có độ biệt hóa càng kém thì độ ác tính càng cao. Bướu thận ác tính phát triển và di căn tĩnh mạch thận, vào tĩnh mạch chủ và gây hạch vùng hoặc hạch sa.

Các bướu thận lành tính không di căn nhưng gây nhiễm khuẩn, xuất huyết, bướu phát triển to sẽ chèn ép các cơ quan lân cận. Chính vì thế khi mắc bướu thận, dù lành hay ác tính, bạn cũng nên điều trị càng sớm càng tốt.

Phân loại bướu thận

1. Bướu thận ác tính

Bướu thận ác tính thuộc loại Adenocarcinoma hay bướu Grawitz. Bướu thận này có nguồn gốc từ trung phôi bào thận, còn được gọi là Nephroblastoma hay bướu Wilm.

2. Bướu thận lành tính

Có rất hiếm trường hợp mắc bướu thận là khối u lành tính, bao gồm các loại như: Adenoma, Hémagioma, Lipoma myoma angiomyolipoma nearofibroma. Các khối u này có kích thước từ nhỏ đến rất to, biểu hiện lâm sàng giống với bướu thận ác tính, cho nên cần xét nghiệm sàng lọc.

Triệu chứng bệnh bướu thận

Triệu chứng lâm sàng của bướu thận ác tính thường chỉ được phát hiện khi u bướu đã lớn, giai đoạn muộn với các triệu chứng như đi tiểu ra máu hoặc tiểu máu vi thể khi xét nghiệm, huyết áp cao, sốt cao, lượng hồng cầu hoặc bạch cầu trong máu tăng lên.

• Tiểu ra máu: trong nước tiểu có lẫn máu, triệu chứng này thường xuất hiện không kèm cảm giác đau, nó có thể xuất hiện đột ngột và tự mất đi mà không cần điều trị nên nhiều người chủ quan.
• Đau: cảm giác đau tức vùng hông, đau bão thận, đây có thể là triệu chứng ban đầu hoặc triệu chứng biểu hiện muộn. Bên cạnh đó, bướu thận còn gây cảm giác đau hệ tiêu hóa, đường mật do sự xâm lấy hoặc lệch các cơ quan khác do sự phát triển của bướu gây ra.
• Khối u: khi phát hiện khối u thường bệnh đã ở giai đoạn muộn và nằm khá sâu hoặc cao, đặc biệt với thận nằm bên trái.

Bướu thận đã xâm lấn các cơ quan lân cận, khiến tĩnh mạch chủ bị chèn ép, làm xuất hiện đột ngột các nang nước tinh mạc, gây tăng áp tĩnh mạch, xơ gan do trướng tĩnh mạch tinh hoặc tĩnh mạch trên bụng giãn nở. Khi dò động mạch – tĩnh mạch có thể nghe thấy âm thanh thổi tâm thu trên vùng bị bướu, nhịp tim lớn, cao huyết áp tâm trương.

Trong một số trường hợp, bướu thận chỉ có những biểu hiện mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như sốt kéo dài, sụt cân, mệt mỏi, thiếu máu hoặc có xuất hiện khối bướu vùng hông nhưng lại không đi kèm bất kỳ triệu chứng nào. Bên cạnh đó, bướu thận còn có một số biểu hiện di căn như gan lớn, hạch thượng đòn hoặc phù nề ở chân,…

Nguyên nhân gây bướu thận

Hiện y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây bướu thận, một số đối tượng có khả năng mắc bướu thận cao hơn bình thường do: (2)

• Thường sử dụng thuốc lá, chất kích thích, rượu bia, đồ uống có cồn.
• Béo phì, thừa cân.
• Có tiền sử cao huyết áp.
• Gia đình có người mắc u thận, bướu thận.

Bướu thận có nguy hiểm không?

Các khối u thận lành tính không lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Còn khối u thận ác tính lan từ mỡ, mạch máu hoặc tuyến thượng thận xung quanh thận. Sau đó, chúng có thể lan sang các khu vực khác trên cơ thể thông qua máu hoặc hệ bạch huyết để hình thành các khối u mới, đe dọa đến sức khỏe người bệnh. Tất cả bướu thận ác tính đều tiến triển thành ung thư.

Chẩn đoán bướu thận như thế nào?

• UIV: chụp X-quang hệ tiết niệu có tiêm tiêm thuốc cản quang (UIV) là sử dụng hình ảnh X-quang để quan sát biến dạng và lệch hướng của đài thận do một khối u chèn ép vào vùng này.
• Siêu âm: phương pháp chẩn đoán khá chính xác, cho phép xem cấu trúc của bướu, xem xét và đánh giá mức độ xâm lấn. Với bướu ở bên thận, việc kiểm tra tĩnh mạch chủ bằng siêu âm là quan trọng để phát hiện những dấu hiệu xâm lấn. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể phát hiện hạch cạnh động mạch chủ do di căn.
• Động mạch thận đồ: cung cấp hình ảnh về mạch máu và cho thấy vùng bướu khi xuất hiện sự tăng sinh mạch máu.
• CT Scan hay MRI: phương pháp này không chỉ giúp chẩn đoán mà còn đánh giá mức độ xâm lấn hoặc mức độ chèn ép của bướu đến cơ quan lân cận hoặc tĩnh mạch chủ dưới.

Phương pháp điều trị bệnh bướu thận

Với bướu thận kích nhỏ, nếu sàng lọc là bướu ác tính, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ u bướu, giữ lại thận. Trong trường hợp phát hiện bướu thận ác tính, kích thước lớn, bác sĩ chỉ định phẫu thuật và cắt bỏ toàn bộ thận. Còn bướu lành tính tiếp tục theo dõi tiến triển của bệnh rồi mới quyết định phương pháp điều trị.

Biện pháp phòng ngừa bướu thận

Bệnh bướu thận phát triển không rõ nguyên nhân, tuy nhiên dựa vào những đối tượng có nguy cơ mắc bướu thận, bạn vẫn có thể phòng ngừa bướu thận bằng các biện pháp sau đây:

• Bỏ thuốc lá.
• Hạn chế uống rượu bia, đồ uống có cồn.
• Xây dựng lối quen sinh hoạt lành mạnh, chăm chỉ tập luyện thể dục, thể thao.
• Duy trì cân nặng ở mức cho phép.

Câu hỏi liên quan về bệnh bướu thận

1. Bướu thận có chữa khỏi được không?

Bướu thận có thể chữa khỏi bằng phương pháp phẫu thuật, tùy theo tình trạng bướu thận mà bác sĩ có thể chỉ định điều trị với phác đồ phù hợp.

2. Chi phí điều trị bướu thận là bao nhiêu?

Vẫn chưa xác định được chi phí điều trị bướu thận chính xác, tùy tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị cùng với mức chi phí phù hợp khi chẩn đoán, thăm khám và điều trị.

3. Chữa bướu thận ở đâu tốt?

Bạn có thể điều trị bướu thận tại Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM. Bệnh viện quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc khám, chữa các bệnh liên quan đến thận, tiết niệu. Đồng thời, bệnh viện đầu tư đồng bộ máy móc, trang thiết bị hiện đại được nhập khẩu chính hãng từ châu Âu, Mỹ, Nhật,… giúp chẩn đoán chính xác, can thiệp kịp thời, đem lại hiệu quả cao cho người bệnh.

Tìm hiểu về bướu thận, nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị giúp bạn nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bệnh, tầm soát bệnh hiệu quả hơn. Bảo vệ sức khỏe thận để nâng cao chất lượng cuộc sống.