4 cách nhận biết tinh trùng khỏe mạnh và những dấu hiệu cần lưu ý

Tinh trùng khỏe mạnh là như thế nào?

Tinh trùng khỏe mạnh là tinh trùng có khả năng thụ tinh cao, có nghĩa là chúng có thể di chuyển tốt, có hình dạng bình thường và có khả năng sống sót trong môi trường của cơ thể người phụ nữ. Dưới đây là các tiêu chí cụ thể để đánh giá tinh trùng khỏe mạnh:

1. Số lượng tinh trùng

Số lượng tinh trùng trong tinh dịch là yếu tố quan trọng để có thể xác định tình trạng tinh trùng có khỏe mạnh hay không. Thông thường trong mỗi lần xuất tinh, số lượng tinh trùng sẽ đạt khoảng 40 triệu hoặc từ 16 triệu tinh trùng trên mỗi ml thì được xem là bình thường. Cơ hội tinh trùng gặp trứng và khả năng đậu thai cũng cao hơn. (1)

2. Hình dạng tinh trùng

Bên cạnh số lượng thì hình dạng tinh trùng cũng là yếu tố quyết định sức khỏe của tinh trùng. Tinh trùng bình thường có hình bầu dục và có đuôi dài được phối hợp nhịp nhàng với nhau giúp tinh trùng tiến nhanh về phía trước. Theo thống kê, trong mỗi lần xuất tinh chỉ có khoảng 4 – 10% tinh trùng trong mẫu tinh dịch là bình thường, số còn lại thường bị dị dạng như đầu to, đuôi cong, đuôi kép,…

3. Khả năng di động

Khả năng di động là khả năng di chuyển của tinh trùng tiến về âm đạo, hướng đến phía tử cung và đi qua vòi trứng để thụ tinh cho trứng. Thông thường ở một tinh trùng khỏe mạnh sẽ có tốc độ di chuyển về phía trước đạt ít nhất 25 micromet/giây.

4. Các yếu tố khác

Ngoại trừ số lượng, hình dạng, khả năng di động thì một số yếu tố khác có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng như:

• Độ axit: Độ axit trong tinh dịch thường có tính chất kiềm nhẹ với độ pH dao động trong khoảng 7,2 – 7,8 sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tinh trùng sống sót và phát triển.
• Số lượng bạch cầu: Số lượng bạch cầu có ảnh hưởng đến quá trình thụ thai. Thông thường số lượng bạch cầu thuận lợi cho quá trình thụ thai thường ít hơn 1 triệu tế bào, nhiều hơn số lượng này, khả năng thụ thai sẽ giảm đi.
• Fructose: Là chất quan trọng để duy trì khả năng vận động, di chuyển của tinh trùng, được xem là chất nền năng lượng chính cho quá trình chuyển hóa của tinh trùng. Tinh trùng khỏe mạnh chứa ít nhất 150 mg/dl fructose.
• Hóa lỏng: Là khả năng chuyển sang trạng thái lỏng đủ nhanh để có thể tiến hành quá trình thụ tinh cho trứng. Ở trạng thái bình thường, tinh dịch thường hóa lỏng sau khoảng 20 phút ở nhiệt độ phòng.

Cách nhận biết tinh trùng khỏe mạnh

Để xác định tinh trùng có đang khỏe mạnh hay không, nam giới có thể quan sát và nhận biết dựa trên các yếu tố sau:

1. Màu sắc tinh dịch

Màu sắc của tinh dịch là yếu tố dễ quan sát và nhận biết nhất về tình trạng sức khỏe của tinh trùng. Tinh dịch bình thường sẽ có màu trắng đục hoặc trắng xám. Khi tinh dịch có sự chuyển màu sang đỏ, vàng hoặc xanh, đen hoặc nâu là một trong những dấu hiệu cảnh báo tình trạng tinh trùng đang có vấn đề liên quan đến các bệnh lý và cần được điều trị kịp thời.

• Tinh dịch có màu đỏ: Có thể là do viêm tuyến tiền liệt hay các tuyến sản xuất tinh dịch hoặc có thể là máu trong tinh trùng.
• Tinh dịch có màu vàng hoặc xanh: Điều này có thể là do sự không bình thường của các enzym hay gen. Bên cạnh đó, tinh dịch có hai màu này có khả năng cao bị nhiễm trùng hoặc có thuốc trong tinh dịch.
• Tinh dịch có màu đen hoặc nâu: Đây là dấu hiệu của máu bị oxy hóa hoặc máu bị lão hóa.

2. Mùi của tinh dịch

Tinh dịch bình thường có mùi tanh nhẹ, nếu không để ý kỹ thậm chí sẽ không nhận thấy được mùi của tinh dịch. Khi tinh dịch xuất hiện mùi hôi và nồng, cho thấy vi rút và vi khuẩn đang tồn tại gây ra các bệnh lý nhiễm trùng hoặc các bệnh lây lan qua đường tình dục.

3. Độ nhớt của tinh dịch

Độ nhớt của tinh dịch hay còn được gọi là độ quánh của tinh dịch. Độ nhớt giúp tinh trùng có thể dễ dàng di chuyển trong bộ phận sinh dục của nữ giới, ảnh hưởng đến khả năng vận động, mật độ và lớp kháng thể của tinh trùng. Tinh dịch thường sẽ đông lại khi xuất tinh và sẽ được hóa lỏng trong khoảng 15 – 20 phút.

4. Thể tích tinh dịch trong mỗi lần xuất tinh

Dựa vào tinh dịch đồ được đánh giá theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2010, lượng tinh dịch trong mỗi lần xuất tinh thường dao động trong khoảng từ 1,5ml trở lên. Khi lượng tinh dịch thấp hơn 1,5ml được đánh giá là tinh dịch thấp có thể do các nguyên nhân như: Xuất tinh ngược, tắc nghẽn đường tiết niệu dưới, rối loạn hormone,…

Các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng

Sức khỏe của tinh trùng thường chịu những tác động, ảnh hưởng từ các yếu tố cơ thể và các yếu tố từ bên ngoài. Cụ thể:

1. Yếu tố từ cơ thể

Tình trạng sức khỏe của cơ thể là nguyên nhân chủ yếu nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của tinh trùng. Tiêu biểu như sau:

• Giãn tĩnh mạch thừng kinh: Là tình trạng các tĩnh mạch thừng tinh bị giãn to, làm thay đổi nhiệt độ trong tinh hoàn, ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng thậm chí gây nên tình trạng vô sinh.
• Mất cân bằng nội tiết tố: Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra số lượng và chất lượng của tinh trùng. Nồng độ Testosterone thấp sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng.
• Rối loạn di truyền: Các bệnh lý liên quan đến nhiễm sắc thể giới tính và hội chứng Klinefelter cũng là yếu tố từ cơ thể ảnh hưởng đến tinh trùng.
• Các bệnh mãn tính không lây: Số lượng và chất lượng của tinh trùng sẽ bị tác động, chịu ảnh hưởng bởi một số bệnh lý như đái tháo đường, bệnh thận, tăng huyết áp,…
• Tuổi tác: Tuổi tác cũng là một trong những vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng. Khi ngoài 50 tuổi, tinh trùng của nam giới sẽ xuất hiện nhiều đột biến, số lượng sẽ ít và chất lượng tinh trùng cũng giảm.

2. Yếu tố từ bên ngoài tác động

Bên cạnh các yếu tố từ cơ thể thì một số yếu tố từ bên ngoài cũng tác động và gây ảnh hưởng đến tinh trùng như:

• Thuốc: Các loại thuốc hóa trị, thuốc trầm cảm, thuốc kháng sinh,… thường có tác dụng phụ gây cản trở quá trình sản xuất tinh trùng, ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng được tạo ra.
• Các chất kích thích: Rượu bia và thuốc lá là các chất kích thích có hại cho sức khỏe, làm giảm lượng testosterone, liệt dương, gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng và làm giảm số lượng.
• Độc tố: Các độc tố liên quan đến chì, thuốc trừ sâu và các chất độc hại khác có nguy cơ cao ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng của tinh trùng.
• Chất bôi trơn khi quan hệ tình dục: Chất bôi trơn cũng có những ảnh hưởng nhất định đối với sức khỏe của tinh trùng. Vì thế nên cân nhắc lựa chọn loại an toàn khi sử dụng.

Những dấu hiệu cảnh báo tinh trùng đang “không khỏe”

Để nhận biết được tình trạng tinh trùng đang “không khỏe” nam giới có thể lưu ý các dấu hiệu cảnh báo sau:

• Tinh dịch loãng, số lượng ít: Tinh dịch được xuất ra không có độ dính và nhớt mà loãng như nước là một trong những dấu hiệu cho thấy có sự sụt giảm về chất lượng và số lượng của tinh trùng.
• Tinh dịch vón cục: Đây là tình trạng tinh trùng khi xuất tinh xuất hiện những hạt lợn cợn, trắng nhỏ như hạt cơm, khi dùng tay bóp thì thấy mịn như bột. Tinh trùng ở trạng thái này thường dễ chết và khó di chuyển được trong bộ phận sinh dục của nữ giới để tiến hành thụ tinh cho trứng.
• Tinh dịch bị đông đặc: Tinh dịch sẽ từ dạng sệt, quánh hóa lỏng trong khoảng 60 phút ở nhiệt độ 37 độ C. Nếu trong nhiệt độ và khoảng thời gian này mà tinh dịch chỉ hóa lỏng một phần hoặc không thể hóa lỏng thì đây là dấu hiệu cho thấy tinh dịch bị đông đặc. Tình trạng này khiến tinh trùng khó gặp trứng, ảnh hưởng lớn đến quá trình thụ thai.
• Tinh dịch có màu sắc bất thường: Màu sắc của tinh dịch phản ánh tình trạng sức khỏe của tinh trùng. Khi tinh dịch có màu sắc khác lạ nên thăm khám để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị hợp lý.

Một số biện pháp cải thiện sức khỏe tinh trùng 

Để cải thiện sức khỏe tinh trùng, nam giới cần có lối sống lành mạnh, khoa học và áp dụng một số biện pháp sau: (2)

• Duy trì cân nặng hợp lý và có thói quen vận động, tập luyện thể chất: Theo một số nghiên cứu cho thấy, chỉ số khối cơ thể (BMI) có liên quan trực tiếp đến số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng. Vì thế việc duy trì cân nặng hợp lý là tiền đề giúp cho tinh trùng khỏe mạnh. Bên cạnh đó, thường xuyên vận động, tập luyện thể chất sẽ cải thiện được hình dạng, số lượng và khả năng vận động của tinh trùng, tăng khả năng bơm máu, tạo ra các chất chống oxy hóa nhằm ngăn chặn các gốc tự do gây tổn hại cho tinh trùng.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học: Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin B, vitamin C, vitamin E, omega-3,… giúp cho tinh trùng khỏe mạnh. Ăn nhiều hoa quả và rau củ giàu chất chống oxy hóa giúp cải thiện sức khỏe của tinh trùng.
• Ngăn ngừa các bệnh lý lây qua đường tình dục: Một số bệnh lý lây truyền qua đường tình dục như: Bệnh lậu, giang mai,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh trùng, có thể gây ra tình trạng vô sinh. Vì thế, để tinh trùng luôn khỏe mạnh hãy quan hệ tình dục an toàn, sử dụng các biện pháp phòng tránh như bao cao su, không quan hệ với nhiều bạn tình, duy trì mối quan hệ một một.
• Hạn chế căng thẳng và loại bỏ các thói quen xấu: Căng thẳng, stress quá mức, cùng thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu bia và các chất kích thích khác,… sẽ làm giảm quá trình bài tiết các hormone cần thiết để sản sinh ra tinh trùng, đồng thời gây hại đến số lượng và chất lượng của tinh trùng.

Xem thêm chi tiết:

• Ăn gì tốt cho tinh trùng nam giới?
• 10 cách để tinh trùng khỏe mạnh không sử dụng thuốc cực an toàn

Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare là địa chỉ uy tín trong thăm khám, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho cả nam, nữ giới, đồng thời điều trị hiệu quả bệnh lý hiếm muộn, mang lại niềm vui cho nhiều gia đình. Tại đây có cơ sở vật chất hiện đại, hệ thống máy móc tân tiến cùng đội ngũ chuyên gia – bác sĩ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm, sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ tận tình cho bệnh nhân.

Nếu có nhu cầu đặt lịch khám, tư vấn thêm về cách chăm sóc sức khỏe nam giới tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare, quý khách hàng xin vui lòng liên hệ:

Hy vọng những thông tin vừa rồi sẽ giúp cho nam giới nhận biết được tình trạng tinh trùng khỏe mạnh và có những phương pháp chăm sóc sức khỏe hiệu quả. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào cần được giải đáp, quý vị có thể liên hệ đến hotline của Hệ thống PlinkCare để được các chuyên gia Hỗ trợ Sinh sản tư vấn cụ thể.