Rối loạn nhịp xoang: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Loạn nhịp xoang là gì?

Loạn nhịp xoang là một biến thể thường gặp của nhịp xoang bình thường. Loạn nhịp xoang đặc trưng với nhịp tim không đều, trong đó sự thay đổi trong khoảng RR (thời gian giữa 2 phức hợp QRS trên điện tâm đồ) lớn hơn 0,12 giây. Ngoài ra, sóng P thường là dạng đơn và theo một kiểu nhất quán với hoạt động của tâm nhĩ bắt nguồn từ nút xoang. Trong quá trình hô hấp, sự hoạt động của dây thần kinh phế vị không liên tục xảy ra, dẫn đến sự thay đổi nhịp tim khi nghỉ ngơi theo từng nhịp. Khi có loạn nhịp xoang thường biểu hiện sức khỏe tim mạch tốt.

Loạn nhịp xoang có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp hơn ở người già và trẻ em. Đây là một dạng rối loạn nhịp tim lành tính. Vì vậy, nếu được chẩn đoán là loạn nhịp xoang hô hấp là dấu hiệu cho thấy trái tim đang hoạt động tốt. (1)

Các loại rối loạn nhịp xoang

Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, rối loạn nhịp xoang được chia thành các loại sau:

1. Rối loạn nhịp xoang do hô hấp

Rối loạn nhịp xoang do hô hấp là hiện tượng sinh lý thường gặp, đặc biệt ở trẻ em và người trẻ tuổi. Nhịp tim sẽ tăng lên trong khi hít vào và giảm xuống khi thở ra, tạo ra sự dao động nhịp tim theo chu kỳ hô hấp. Sự thay đổi này là do phản xạ tự nhiên của cơ thể, khi áp lực trong lồng ngực thay đổi theo nhịp thở ảnh hưởng đến lưu lượng máu trở về tim. Tình trạng này thường giảm dần khi tuổi tăng lên và hệ thần kinh tự chủ phát triển hoàn thiện hơn.

2. Rối loạn nhịp xoang không do hô hấp

Rối loạn nhịp xoang không do hô hấp là tình trạng nhịp tim thay đổi không liên quan đến chu kỳ thở. Nguyên nhân thường do rối loạn chức năng của hệ thần kinh tự chủ, stress kéo dài hoặc các bệnh lý tim mạch. Dạng rối loạn này thường gặp ở người trưởng thành và người cao tuổi, đặc biệt là những người có bệnh lý nền như tăng huyết áp hoặc đái tháo đường. Người bệnh bị rối loạn nhịp không do hô hấp cần được theo dõi và đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa.

Loạn nhịp xoang có thường gặp không?

Rối loạn nhịp xoang thường gặp nhất ở những người trẻ, khỏe mạnh.

Nghiên cứu được công bố năm 2002 trên Tạp chí của Học viện Tim mạch Mỹ cho thấy rối loạn nhịp xoang ít xuất hiện hơn ở những người lớn tuổi. Nghiên cứu đã đánh giá 2 nhóm người khỏe mạnh không mắc bệnh tim mạch tiềm ẩn. Nhóm đầu tiên đánh giá những bệnh nhân từ 50 đến 71 tuổi; nhóm thứ hai là những bệnh nhân dưới 31 tuổi. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc rối loạn nhịp xoang hô hấp ở những người lớn tuổi ít hơn 20 % so với những người dưới 31 tuổi.

Cơ chế loạn nhịp xoang như thế nào?

Rối loạn nhịp xoang là hiện tượng sinh lý bình thường, thường gặp nhất ở những người trẻ, khỏe mạnh.

• Nhịp tim thay đổi do phản xạ thay đổi trương lực phế vị trong các giai đoạn khác nhau của chu kỳ hô hấp.
• Hít thở sâu làm tăng nhịp tim bằng cách giảm trương lực phế vị.
• Khi bắt đầu thở ra, trương lực phế vị được phục hồi, dẫn đến nhịp tim giảm xuống.
• Tỷ lệ loạn nhịp xoang giảm dần theo tuổi tác, có thể là do sự suy giảm khả năng co giãn của động mạch cảnh và độ nhạy phản xạ của thụ thể áp suất theo tuổi tác. (2)

Đối với rối loạn nhịp xoang không do hô hấp (không liên quan đến chu kỳ hô hấp), ít phổ biến hơn, thường xảy ra ở bệnh nhân cao tuổi và có nhiều khả năng là bệnh lý như bệnh tim hoặc ngộ độc digoxin.

Nguyên nhân loạn nhịp xoang

Loạn nhịp xoang là một biến thể nhịp phổ biến, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân thường gặp nhất là do vấn đề hô hấp gây kích phế vị. Thông thường, sự hiện diện của loạn nhịp xoang là lành tính, cho thấy tình trạng sức khỏe tim mạch tốt.

Triệu chứng loạn nhịp xoang

Loạn nhịp xoang là một phát hiện tình cờ phổ biến trên điện tâm đồ thường quy. Thông thường loạn nhịp xoang không có triệu chứng, bệnh nhân hiếm khi cần được bác sĩ tim mạch đánh giá hoặc điều trị bổ sung.

Rối loạn nhịp xoang có ảnh hưởng gì không?

Loạn nhịp xoang cho thấy sức khỏe tim mạch và thường gặp ở người trẻ, khỏe mạnh. Loạn nhịp xoang không liên quan đến việc giảm tuổi thọ hoặc các bệnh đi kèm khác. Thông thường, đây là một phát hiện tình cờ và loạn nhịp xoang hiếm khi gây biến chứng nào.

Phương pháp chẩn đoán loạn nhịp xoang

1. Đánh giá loạn nhịp xoang

Loạn nhịp xoang thường được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hoặc làm điện tâm đồ vì các lý do khác. Đây là một biến thể sinh lý bình thường, thường gặp ở người trẻ tuổi khỏe mạnh và phản ánh sự thích nghi tốt của tim với các thay đổi của cơ thể. Người bệnh thường không cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu hay theo dõi Holter 24 giờ nếu không có triệu chứng bất thường đáng ngại. Trong đa số trường hợp, người bệnh chỉ cần tái khám định kỳ và không cần can thiệp điều trị gì thêm.

2. Chẩn đoán phân biệt loạn nhịp xoang

Chẩn đoán phân biệt cho chứng loạn nhịp xoang với các rối loạn loạn nhịp tim khác bao gồm:

• Rung nhĩ: Là tình trạng nhịp tim không đều và thường nhanh hơn, khác với loạn nhịp xoang do sự thay đổi nhịp xảy ra không theo quy luật và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, huyết khối gây thuyên tắc….
• Block nhĩ thất độ 3: Tình trạng nguy hiểm khi có sự mất dẫn truyền giữa tâm nhĩ và tâm thất, cần được can thiệp y tế khẩn cấp.
• Hội chứng xoang bệnh lý: Nút xoang hoạt động bất thường do bệnh lý, thường gặp ở người cao tuổi và cần được theo dõi chặt chẽ.
• Block xoang nhĩ: Xung động điện tạo nhịp của nút xoang bị ức chế hoặc chặn hoàn toàn, nên không có xung điện truyền ra ngoài nút xoang.

Cách điều trị loạn nhịp xoang

Vì loạn nhịp xoang hô hấp là bình thường nên người không có triệu chứng hiếm khi cần điều trị. Đối với loạn nhịp xoang không liên quan đến hô hấp hoặc loạn nhịp xoang thất pha, người bệnh cũng không cần phải xét nghiệm hoặc can thiệp thêm. Hiện tại, không có chỉ định nào về thuốc điều trị loạn nhịp xoang. Tuy nhiên loạn nhịp xoang cần thiết phải phân biệt với các loạn nhịp nguy hiểm khác để có biện pháp điều trị thích hợp. (3)

Câu hỏi thường gặp

1. Loạn nhịp xoang có gây đau ngực không?

Loạn nhịp xoang không gây đau ngực. Nếu xuất hiện triệu chứng này, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được đánh giá kỹ hơn, tìm nguyên nhân gây đau ngực và điều trị thích hợp.

2. Hồi hộp, lo lắng quá mức có gây ra loạn nhịp xoang không?

Loạn nhịp xoang là một biến thể sinh lý bình thường và thường gặp ở người khỏe mạnh. Tình trạng hồi hộp, lo lắng không gây ra loạn nhịp xoang vì đây là đặc điểm tự nhiên của tim.

3. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Loạn nhịp xoang là tình trạng sinh lý bình thường nên bạn không cần đến bệnh viện kiểm tra tình trạng này. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở, chóng mặt hoặc ngất thì cần đi khám ngay.

Đặt lịch tư vấn, thăm khám và điều trị các bệnh lý về rối loạn nhịp tim tại Trung tâm Tim mạch, PlinkCare, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Loạn nhịp xoang không phải là một bệnh lý mà là dấu hiệu của một trái tim khỏe mạnh, có khả năng thích nghi tốt với các thay đổi của cơ thể. Người có loạn nhịp xoang có thể hoàn toàn yên tâm sinh hoạt và làm việc bình thường mà không cần lo lắng về tình trạng này. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau ngực, khó thở hay chóng mặt, cần đi khám để được bác sĩ đánh giá kỹ lưỡng.